清文指要 转写版

childez

donjici si te manju bithe tacimbi sembi . umesi sain . manju gisun

听说你现在在学满洲书               非常好      满洲话
serengge . musei ujui uju oyonggo baita .  uthai nikansi meni meni

是         咱们的头等重要的事.       就像 汉人   各处

ba i gisun i adali . bahanarakvci ombio . inu waka oci ai . bi juwan

的语言一样 .    可以不会吗？        可不是么      我学
aniya funceme nikan bithe taciha . tetele umai dube da tucirakv . jai

汉书十余年，                     迄今仍无头绪。

aikabade  manju bithe hvlarakv .  ubaliyambure  be tacirakv oci .
倘若再不读满洲书，               不学翻译。   
juwe de gemu sartabure de isinambi . uttu ofi . bi emde oci . age be

导致两下里都耽误了.               因此，我一方面来   看看tuwanjiha . jai de oci . geli sakda ahv de baire babi .  damu baibi angga

阿哥，   再一方面，也有恳求老兄的地方.          只是难于开口
juwara de mangga . ede aibi .gisun bici . uthai gisure. mini mutere baita

这有什么.有话就说。           我能的事，

oci . sinde bi geli marambio . mini bairengge . age gosici . xadambi

在你那我还推辞吗？    我所求的是：阿哥如果怜爱.乏的话

seme ainara . xolo xolo de . udu meyen manju gisun banjibufi . minde

的话就拖拖.空闲的时候，编几句满语，让我读。
deo bi bahafi hvwaxaci . gemu age i keci kai . ainaha  seme baili be

兄弟我得以成就，    全是阿哥你的恩惠阿. 断然不忘

onggorakv . urunakv ujeleme karulaki . ainu uthai gisurembi .
恩情，     一定重重的报答 .        为什么这么说  
si aika gurun gvwao .  damu sini tacirakv hendumbi dere .
你难道是外人吗？     只是说你不学罢了.
taciki seci tetendere . bi nekulefi simbe niyalma okini sembikai .
既然要学，          我想趁便让你成人呢
karulaki serengge . ai gisun . musei dolo gisureci ombio .
报答是什么话，            我们之间可以这样说吗？
tuttu seme . bi hukxeme gvniha seme wajirakv . dame

（虽然）那么说，       我感念不尽，      
hengkixeme  banish bure dabala . aisere .  
不过是，   拜谢罢了          何足道。


2.                  manju gisun tacire  
                        学  满  语
Age sini manju gisun, ai xolo de taciha. mudan gairengge sain bime

阿哥，你的满洲话什么空儿学的？       腔调儿拿（把握）得好而且
tomorho. mini manju gisun be ai dabufi gisurere babi.  agu gosime
清楚。   我的满洲话哪里有值得提的地方？             阿哥抬爱，
uttu dabali maktambi.  mini emu gucu i manju gisun sain, getuken
这么过奖。            我的一个朋友的满洲话好，（讲的）明明白白
bime dacun.  majige nikan mudan akv.  umesi urehebi. tutu bime
而且快。     一点汉语腔儿也没有。      非常的熟练。   而且
xan geli fe.  tere teni mangga seci ombi.   tere sinci antaka.
老话儿又多   那才可以说是精通呢！         他和你比怎么样？
bi adarame inde duibuleci ombi.   fuhali terei bakcin waka.
我怎么可以和他比呢。             完全不是他的对手。
abka na i gese giyalabuhabi.  turgunde ai seci.ini tacihanggge
天壤之别。                     要说原因的话，他学得深，
xumin, bahanahangge labdu, bithe de amuran. tetele hono angga

会的多，            好读书。         到现在尚且（话）
ci hokoburakv hvlambi, gala  ci  aljaburakv  tuwambi. imbue
不离嘴地读，         （书）不离手地看。
amcaki  seci, yargiyan i mangga.  agu sini ere gisun, maize
想要赶上他的话，真的难啊！        阿哥你这话（说的）
taxarabuhakv semeo. hing sere oci, hada hafumbi sehebi.
有点不对了吧。       “专心可通山“
tere inu tacifi bahanahangge dabala. umai banjitai bahanarangge
他也是学了才会的阿！                不是生来

waka kai.  muse tede isirakvngge ya ba.  i ai hacin  i  urehe
就会呀！   咱们哪点不如他 .             任凭他怎么
bahanahangge okini, muse damu mujilen be teng seme jafafi, gvnin

熟练、怎么通晓，    我们只要下定决心，

girkvfi tacici, udu tere tende isiname muterakv bicibe, inu urunakv

专心地学，   就算不能赶上他，                      也一定

haminambidere.
差不到哪去（直译：也一定快赶上了。）




                   学  翻  译
si nikan bithe bahanara niyalma kai. ubaliyambure be tacici,
你是会汉书的人啊。                 学翻译的话，
umesi ja dabala. gvnin girkvfi giyalan lakcan akv, emu ana i
非常容易拉。     专心致志，不间断地，          依次地
tacime ohode, juwe ilan aniya i sidende ini cisui dube da tucimbi.
学下去，      二、三年间自然有头绪。
aika emu inenggi fiyakiyara, juwe inenggi xahvrara adali tacici,

假如，一天热两天冷地学的话，

uthai orin aniya bithe hvlaha seme inu mangga kai. age mini
就是读二十年书也难（学会阿）啊                   阿哥，
ubaliyambuhangge  be  tuwafi  majige  dasatarao.   Sini
求你看看我的翻译的（东西）稍微改改。                你的
tacihangge  labdu  nonggibuha. gisun  tome  ijishvn,
学问涨进很多。                  每一句都顺，
hergen arame tomorhon. majige cilcin fuhali akv.
字写得也清楚。          一点儿瑕疵都没有。
simneci seferehei bahaci ombi.
考试的话，应该操卷可得。

4.          ubaliyambure be simnere

考  翻  译
ere mudan ubaliyambure be simnere de, gebu alibuhao, akvn.
这一次的翻译考试，递了名字了吗？（即“报了名了吗？”）
simneci oci, esi sain oci, damu bithe xusai ainahai ombini.
可以考的话，自然好，但是文秀才未必可以。
wei kooli. sini gesengge jakvn gvsa gemu simneci ombime,
谁的规则？你这样的八旗（的人）都能考试，
sini teile simneburakv doro bio.   tree anggala jurgangga
唯独你不可以考，有这样的道理吗？
tacikvi  juse  gemu ojoro bade, xusai  be  ai  hendure.
而且义学的人都可以，           更别说秀才了。
simneci ome ofi, sini teo ere sidende teni hacihiyame manju

因为可以考，    你弟弟（我）这段空闲时间才加紧读

bithe  hvlambikai. Hvdun  gebu  yabubu.  

清书啊。        赶快行名字（报名）吧！
nashvn be ume ufarabure.
别错过了机会。

daruhai gisurere
                 经 常 地 说
sini  manjurarangge  majige  muru  tucikebi.  aibide.
你的满语说得有些模样了。                     哪里！
bi niyalma gisurere be ulhire gojime, mini beye gisureme ohode,

别人说的话我虽然懂，             我自己说的时候还没影呢。
oron unde. gvwai  adali  fiyelen  fiyelen i gisureme muterakv

           不但不能像别人那样一段儿段儿地说，

sere  anggala  emu siran duin sunja  gisun, gemu sirabume

（别人说）一连四、五句话连一句也接不上。
muterakv. tere anggala, hono emu  aldungga  babi,  gisurere

           况且尚且有个奇怪的地方，                说话

onggolo,  baibi  taxaraburahv  calaburahv seme, tathvnjame

前，      平白无故地担心出差错，               而且

gelhun akv kegse lasha gisurerakv.  uttu kai, minbe adarame
迟疑不敢果断地说话。              这样啊，叫我怎么
gisure sembi.  bi inu usaka.
说呢！        我也灰心了。
gvnici ai hacin i taciha seme, inu ere hvman dabala. nonggibure
想来，怎么学也这本领了。                        哪里能长进？
aibi.


ere  gemu  sini  urehekv  haran.  bi  sinde  tacibure.
这都是你不熟的缘故。             我教你吧。
yaya  webe  seme ume bodoro, damu  ucaraha  ucaraha be

无论谁，                       只要是遇到的（人）
tuwame  amcatame  gisure. jai  bithede  xungke  sefu  be

就一直追着他说话。          再呢找通晓书理的师傅读书。
baifi  bithe  hvla. manju  gisun  de  mangga  gucuse  de

师傅读书。       去陪着满洲话好的朋友们

adanafi gisure. inenggidari hvlaci gisun ejembi. erindari gisureci,
说话。         每天读，就记住话了。         时时刻刻地说，
ilenggv urembi. uttu tacime ohode, manggai emu juwe aniya i
舌头就熟练了。这样学下去，               不过一两年间，
sidende, ini  cisui  gvnin i cihai  anggai  ici tang  sembikai.
        自然随意信口不打喯地说啊。
muterakv jalin geli aiseme jobombi ni.
有何愁不能呢？

6.           talude gucu be acara
                 邂 逅 朋 友
absi yoha bihe. bi ergi  emu  niyamangga  niyalmai  boode

上哪儿去来着？ 我去这边一个亲戚家来者
genehe  bihe.  ere ildun de  mini boode darifi  majige teki.
               趁着机会，顺便到我家坐坐吧。
age  si  ubade  tehebio. inu,  jakan  gurinjihe. uttu  oci,
阿哥，你在这住来着吗？是啊，刚搬来             这样，
musei  tehengge  giyanakv  udu goro.  saha  bici  aifini
咱们住的能有多远。                      要是早知道了，
simbe tuwanjirakv biheo. age yabu. ai geli. mini boode kai.
不早就来看你来了吗？  阿哥，走！哪有这样的道理？在我家啊，
age wesifi teki. ubade icangga. si tuttu tehede, bi absi tembi.
阿哥，你上坐！这地方舒服。    你那么坐，     我怎么坐阿。
sain. teme jabduha. ubade emu nikere babi. booi urse aba.
好阿。已经坐下了。 这儿有个靠的地儿。      家人在哪？
yaha gaju. age,  bi dambagu omirakv. angga  furunahabi.
拿火儿来。阿哥， 我不抽烟。          长了口疮了。
tuttu oci, cai gana. age cai gaisu. ko, absi halhvn.
那样的话，         阿哥，请喝茶。 呵，好烫啊。
halhvn oci, majige  tukiyecebu.
热的话，让（奴才给）稍微扬扬。[就是东北话的折折水]
hvwanggiyarakv.  mukiyebukini. je.
无妨。            凉凉吧。     嗻。
buda be tuwana. beleni bisirengge be hasa benju se.
（对家奴）看看饭去。（让家奴对厨子）说现成儿的东西送来。
akv. age ume. bi kumuni gvwa bade geneki sembi.
不阿，阿哥别。我还要去别的地方。
ainahabi.  beleni bisirengge sini jalin dagilahangge geli akv.
怎么了？   现成的东西又不是为你准备的。
majige jefi genecina. joo bai. emgeri sini boo be takaha kai.
稍微吃一点再走吧！   算了。 已经认得你的家了。
encu  inenggi  jai cohome jifi,  gulhun  emu  inenggi .
改曰再特意过来，               一起坐着说一整天的
gisureme teceki.
话儿。


去  读  书
age si inenggidari ederi yaburengge, gemu aibide genembi.
阿哥你每天从这儿走，都是去哪儿啊？
bithe  hvlaname genembi. manju bithe  hvlambi, wakao.
去读书。                 是不是读满洲书？
inu。ne  aici  jergi  bithe hvlambi. gvwa  bithe  akv,
是的。现在读什么书？              没别的书，
damu yasai juleri  buyarame gisun.  Jai  manju  gisun i
只是眼前的零星的话。                再呢，
oyonggo  jorin  i  bithei teile. suede  ginggulere hergen
只有《清文指要》                     教不教你们

tacibumbio, akvn.  te inenggi xun foholon,  hergen arara
楷书啊？           现在，白天短，没有写字
xolo akv.  ereci  inenggi  xun  sidaraka  manggi,
的空儿。  从现在起，白天长了以后，
hergen arabumbi sere anggala hono ubaliyambubumbikai.
不但让写字，                 还要让翻译呢。
age bi bithe hvlara jalin yala uju silgime aibide baihanahakv.
阿哥，我为了读书，真是脑袋钻到缝儿里（找），哪儿没找过呢？
musei  ubai  xurdeme  fuhali  manju  tacikv  akv.
咱们这地方附近竟然没有满语学堂。
gvnici  sini  tacira  ba, ai hendure,  atanggi  bicibe,

琢磨着，你的学习的地方，有什么说法，多暂

bi inu bithe hvlanaki. mini funde majige gisureci ojoroo.
我也去读书！        可以替我稍微说说吗？
age  si mende  tacibure  niyalma  be  we  sembi.
阿哥，你以为教我们的是谁？
sefu  sembio.  Waka  kai. mini  emumukvn i  ahvn.
是师傅吗？      不是阿！我族里的一个兄长。
tacibure ele urse, gemu mini emu uksun i juse deote.
教的人全是我一个族里的子弟。
jai  niyaman  hvncihin  umai  hvwa  niyalma  akv.
再有呢，就是亲戚，没有别的人。
adarame  seci. Mini ahvn  inenggidari  yamulambi.

怎么说呢。    我的兄长每天上衙门。
mini  ahvn  inenggidari  yamulambi.  jabdurakv.
我的兄长每天上衙门。                  不得空闲。
ineku be erde yamji nandame genere jakade, arga akv,

本来我们早晨晚上地去求的，没办法，

xolo  jalgiyanjafi  membe  tacibumbi.   waka  oci,
匀出空儿来教我们。                      不然的话，
age  bithe  hvlame  geneki sehengge,  sain baita dabala.
阿哥想去读书                           是好事阿。
sini funde majige gisureci, minde geli wajiha ni.
替你稍微说说又费了我什么呢？

8.              dekjingge juse
                 有出息的孩子
tere age  serengge,  musei fe  adaki kai. came tuwame
那个阿哥阿，咱们的老邻居阿。                  看着
mutuha  juse.  giyalafi  giyanakv   udu goidaha.
长大的孩子。    隔了能有多久!
te donjici mujakv hvwaxafi，hafan oho sere, sucungga bi

听说现在非常出息，        做了官了，       起初我还

hono  akdara  dulin  kenehunjere  dulin  bihe. amala

半信半疑。                                     后来，
gucuse de fonjici, mujangga. erebe tuwaci mujin bisirengge,
问朋友，确实阿。            这样看起来，
baita jiduji mutebumbi,se mulan de akv sehe gisun daxan

“有心终可成事，不在年高”的话不假啊。
akv ni.age i gisun inu.  tuttu secibe, inu terei sakdasa de
      阿哥说的是阿。  虽然那么说，也是他祖上
wajirakv sain ba bifi, teni ere gese dekjingge juse banjiha.
有荫德，            才生了这样有出息的孩子。
nomhon bime sain.   tacin  fonjin  de  amulan, gabtara
朴实又善良             喜好学问，                马步箭，
niyamniyara,  eiten  hahai  erdemu,  se de teisu akv，

              凡是男人的本事，       学问大得

ambula tacihabi.an i ucuri, boode bici, bithe tuwara dabala.
和他的年龄不相称阿。平时，在家的话就读书。  
balai bade emu okson seme inu feliyerakv. tere anggala,
混帐路一步也不走。                        并且，
siden i baita de oci, ginggun olhoba bahara sara bade oci,

在公事上小心谨慎。 所得的去处不沾染。（此处疑原文有误）
fimenere ba akv.ere tob seme sain ba iktambuha boode

                这正应了“积善之家，



urunakv funcetele hvturi bi gisun de acanaha secina.
必有余荫”            的话阿。

9.              Gucu  arara
                   作 伴
age yalu. bi sinde jailaha kai.  xadame geli aiseme ebumbi.
阿哥骑着。我躲了你了。        乏乏地怎么又下来呢？  
aigisun serengge. sabuhakv oci ainara. bi kejine aldangga
什么话。要是没看见怎么办。             我早就在远处
ci uthai simbe sabuha  bade. morilahai   dulere kooli bio.
我早就在远处看见你了，有一直骑过去的道理吗？
age boode  dosifi  terakvn. inu kai. muse  acahakvngge

阿哥，不进家里坐坐吗？     是啊
kejine goidaha.  bi dosifi majige teki. ara. utala hacingga
咱们好久没见了。我想进去坐坐呢。   啊啦。种了这么多种
moo ilha tebuhebio.  geli utala boconggo isiha ujihebi.
花木吗？             还养了这么多种的金鱼。
wehe ai jibsime iktambuhangge inu sain. ginning isinaha ba
石头什么的堆叠的也好。                 心思到的地方
umesi faksi. jergi jergi de gemu yangse bi.  ere bithei boo，
非常巧妙。   层层叠叠都有个样儿。          这个书房
yala bolgo。absi tuwaci, absi icangga.absi tuwaci, absi

实在干净    怎么看怎么舒服。

icangga. tob  seme  musei  bithe  hvlaci  acara  ba.
         正是咱们应该读书的地方啊。
damu  korsorongge  minde asuru  gucu  gargan akv.
但是可惜的是我朋友不多。
emhun  bithe tacici, dembei  simeli. ede ai  mangga.
独自读书的话，很冷清阿。             这有何难。
si aika eimerakv oci,  bi sinde  gucu arame jici antaka.
你如果不嫌弃，我来给你做个伴儿怎么样。
tuttu oci, minde tusa oho.  Solinaci  hono  jiderakv

要是那样的话，于我有益阿。
jalin  joboxombikai. joboxombikai.  yala  jici,
请的话还愁请不来呢。                真来的话，
mini jabxan dabala. simbe sere doro bio.
是我的幸事啊。有唠叨你的道理吗？

10.         tacirengge oyonggo
               學 習 要 緊
niyalma seme jalan de banjifi, ujui uju de tcirengge oyonggo.
人啊，生在世上，最最要緊的就是學習了。
bithe hvlarengge cohome jurgan giyan be getukelere jalin.
讀書主要是爲了明義理。
tacifi jurgan giyan be getukelehe sehede, boode bici niyaman

學然後明義理，                         在家孝親。

de  hiyooxulara. hafa  deci  gurun  boode  hvsun  bure.

做官為囯出力。
ai ai baita be  ini cisui mutebumbi.  te  bicibe  unenggi
凡事自然成。                       如今，確實
taciha erdemu bici, yaya bade isinaha manggi,niyalma

學的有本事的話，   到了任何地方，

kundulere  teile akv, beye  yabure de inu hoo  hio sembi.
不但人們尊敬，自己行事也瀟灑。
ememu urse, bithe hvlarakv, yabun be dasarakv, baibi

有些人，     不讀書，       不修品行，

gvldurame encehexeme, urui sihexeme yabun be bengsen

只是把鑽營逢迎之行當成本事。

oburengge. tere i gvnin  de  absi  ojoro  be  sarkv.
不知道他的想法是怎麽樣的。

bi yargiyan i  ini  funde girume  korsombi. entekengge,

我真是替他羞愧、可惜。

Beye  fusihvxabure  yabun  efujere be  hono  aisembi.

這樣的人，辱身坏品還有什麽可說？

weri ini ama aja be suwaliyame gemu toombikai.

別人連他的父母都要罵啊。

age  si  bai gvnime  tuwa.  ama  eme  i  baili,

阿哥你想想看。               父母的恩情啊，

jui oho niyalma tumen de emgeri karulame mutembio.

父母的恩情阿，爲人子的能報答万分之一嗎？
fiyan nonggime eldemburakv oci, joo dere. federate firume

不增光添彩的話，就罷啦。                反倒以至于

toobure de isibuci, gusherakvngge ai dabala.

（父母）被咒駡的話，就是個沒出息的東西了。

erebe kimcime gvniha  de  niyalma ofi, bithe hvlarakvci

一考慮這個，做人可以不讀書嗎？

ombio. yabun be dasarakvci ombio.
可以不修品行嗎？


11.            gucu be baire
                找  朋  友
sikse  wei  boode  genehe, tuttu  goidafi  teni  jihe.
昨天去谁家了,那么久才来。
mini emu gucu be tuwanaha bihe. ceni tehengge goro,
去看我的一个朋友来着。            他们住的远，
wari hecen i gencehen de bi. ere dade, geli yamji buda
在西城根儿那。                       而且，又款待了
ulebure jakade  majige sitabuha. bi  sinde  emu gisun
晚饭的缘故，稍稍耽误了。        我想和你商量
hebdeki seme, ududu mudan niyalma takvrafi solinaci.
一句话，       派人请了好几次。
sini  booi urse, simbe  sejen tefi tucike. abide genembi
你的家人说你乘车出去了，               上哪去
seme gisun  werihekv  sembi. bodoci,  sini feliyere ba
没留话儿。          估摸着，           你平时走动
umesi  tongga  kai. manggai  oci musei ere udu gucu I

的地方甚少。                   无非咱们这几个朋友
i boode dabala. toktofi mini ubade darimbi seme aliyaci，
家罢了。        一定顺便到我这儿，
aba, xun dabsitala  umai jihekv.  meekly emu inenggi

一直等到太阳下山也没有来。  白等了
aliyaha secina. inu. age i boode niyalma isinara onggolo
一天啊。      是啊，阿哥的家人到之前，
bi aifini duka tucike. amasi  jifi  booi urse  i alahangge，
我早就出门了。      回来后家人告诉说，
age niyalma unggifi emu siran i juwe ilan mudan jio sehe.
阿哥打发家人一连来了二三次。
nergin de uthai jiki sembihe. abka yamjiha. geli hiyatari
立刻就想来来着。           天黑了。      有怕关
yaksirahv sembi. tuttu bi enenggi jihe.
栅栏。          所以我今天来了。

12.           alban kame yabure
                 当 差 行 走
alban kame yabure niyalma damu meni meni nashvn ucaran  

当差行走的人，             只是看各自

ba tuwambi. forgon juken oci, baibi ishunde ijishvn akv.
的机遇。    如果时运不佳，  只是彼此妨碍。
yaya baita tuwaha tuwahai mutebure hancikan ome, urui niyalma

凡事眼看着将要成了，偏偏被人破坏，出岔子。
de sihelebufi, fasilan tucimbi. ememu mayan sain wesihun bethe

有些运气好、

gaiha urse, yala ini gvniha ici bodoho songkoi, lak seme gvnin de

走运的人， （事情）确实按着他的心里盘算得一样，

acanarakvngge akv.  yasa  tuwahai  dabali dabali wesimbi.
没有不稳稳当当地随心的。眼看着越级升迁。
age si  uttu gisurembi  wakao.  mini  gvnin de tuttu akv.
阿哥你这样说不是？              我认为不是那样。
damu faxxara faxxarakv be hendure dabala.   aika vren i
只是论勤奋与否罢了。                        如果像
gese baibi caliyan fulun jeme, aniya hvsime yaburakv oci,

佛像一般地只是吃俸禄，整年不行走[指办事]的话，

hono nakabuci acara dabala.  wesire be ereci ombio.
还是应该开除算了。            指望升职吗？
damu alban de kicebe oyonggo, gucu sede hvwaliyasun dele.
只有在公事上勤奋，             对朋友们和顺，
ume ici kani akv ojoro. baita bici niyalma be gucihiyererakv.
不可以不随和。         有事的话，          不攀附人，
teisulebuhe be tuwame, beye sisafi icihiyara.
遇到的（事），仆倒身子去办。
julesi funtume yabure ohode, toktofi sain jergi de ilimbikai.
向前冲去，一定有好处。       有不升职的
wesirakv doro bio.
道理吗？


13.            antaha kundulere
                       款 待 客 人
age si ainu teni jihe.  bi suwembe  aliyahai  elei elei emu

阿哥你怎么才来？     我等你们等的越来越困。

xaburaha. bi sinde  alara,  be teni  axxafi,  sini  boode
           我和你讲，我们刚要动身，来你家。
jiderengge. uksa  emu  eimebure niyaha yali be ucaraha.
  没想到遇到一块烦人的烂肉（指做事粘乎、说话罗嗦的人）
gisun dalhvn bime oyomburakv. uttu sere tuttu sere, ja ja

话絮叨还没有重要的。          说这儿说那儿的，喳喳地

de bahaci  wajirakv.  baita  akv de, lolo  sere de aibi.
不得完。              没事的时候，唠叨唠叨何妨？
cihai  alakini  dere.  geli  simbe  aliyarahv  seme,
随他说吧。           又恐怕你等着，
tede arga akv mende baita bi. cimari jai gisureki seme,

因此没办法，     说我们有事，   明天再说吧，

ini gisun be meitefi  jihe secina. akvci  aifini  ci  jifi teme

把他的话打断了，来得。
xadambihe.akvci aifini ci jifi teme xadambihe. weke aba.
  不然的话，早就来了，坐得都累了。         谁在哪呢？
hvdun  dere be  sinda.  gvnici agese gemu yadahvxaha.
快点放桌子。             想来，阿哥们都饿了。
buda  ai  be lak se. age si ere absi.  faitaha  yali  bici,
饭啊什么的都麻利点儿。阿哥，你这是怎么说？
wajiha kai. geli utala booha saikv be ainambi.
有切好的肉，就完事儿了。有整这么多酒菜干什么？
membe  antaha i doroi  tuwambio. bai emu  gvnin okini.
用待客之道待我们？                 只是一点心意。
giyanakv ai sain jaka bi. age se boohalame majige jefu.
能有什么好东西呢。      阿哥们稍微吃点菜吧。
si uttu  ambarame dagilahabi  kai. be esi jeci ebirakv oci，
你这样的丰盛地款待啊。             我们自然吃，
inu sabka  sindara  ba akv. tutu  oci, ai  hendure.
不吃饱不放筷子。      那样的话，还说什么？！
deo be gosiha kai.
疼了兄弟了呗。   


14.               gabtara
                  射步箭
gabtambi  serengge, musei  manjusai  oyonggo  baita.
射步箭阿，是咱们满洲人重要的事儿。
tuwara de ja gojime, fakjin bahara de mangga。
看着虽然简单，练出本事来就难了。
te  bici  inenggi dobori  akv tataxame, beri be tebeliyehei

即如，不分曰夜地只管拉，                抱着弓睡觉
amgarangge gemu bikai. colgoroko sain de isinafi, gebu

的都有。                达到出众的好（的层度）、

tucikengge giyanakv udu. mangga ba aide seci, beye tob,
出名的能有几个。         要说难的地方在哪,身子正、
hacin  demun akv,  meiren necin,  umesi  elhe  sulfa.
没怪样儿、          肩要平、        要非常安稳舒展。
ere dade beri mangga, agvra tuciburengge hvsungge.
而且弓硬、箭射出的有劲儿。
geli da  tolome  goibure oci,  teni  mangga seci ombi.
又根根射中的话，           才可以说好啊。
age si mini gabtara be tuwa. neneheci hvwaxahao, akvn.
阿哥你看看我射箭。          比先前有没有长进？
aika  icakv  ba  bici, majige  jorixame  tuwancihiya.
假如有不顺眼的地方，  请指正。
sini gabtarangge ai hendumbi. yamji cimari ferhe de akdafi
你射箭还说什么。             早晚要凭借大拇指带翎子的。
funggala  hadambikai. durun sain.  umesi urehebi.
[指凭借射箭做官]。   样子好。    非常熟练。
uksalarangge geli bolgo. niyalma gemu sini adali ome muteci,
箭放的利落。            人全都能像你一样，
ai baire. damu  beri kumuni  ajige  uhuken.   gunirembi,
还求什么？ 但是弓还有点软。                   吐信子，
asuru  toktobume muterakv. ere udu  babe ejefi, halaha

很定不住。           记住这几点，再改了的话。  
sehede.。yaya bade isinafi gabtaci, toktofi geren ci tucire

无论到了哪射箭，一定出众啦。
dabala. gidabure aibi.
      如何被压得下去。   


15.             sijirhvn  gisun
                 耿 直 的 话
si serengge emu wajirakv sain niyalma. dolo majige hede da akv.
你啊是个（说）不尽的好人。           心里一点儿渣滓都没有。
damu  angga  jaci  sijirhvn. dolo  majige hede  da  akv.
只是嘴太直。                       知道了别人的是非，
majige ba burakv. uthai kang seme gisurembi.
一点余地也不留，  就亢地说出来。
gucuse de endebuku be tuwancihiyara doro bicibe. banjire sain

虽然对朋友有指正错误的道理，

juken be bodome  tafulambi  dere. damu gucu sere de emu

（也要）按照相处的好坏来规劝啊。   只是说“对朋友都一样的”
adali seci, tere ainahai ojoro. teike ere emu fiyelen i gisun be,
的话，    那怎么可以？      刚刚这一番话，
si sain  gvnin  sembi  wakao,  ini gvnin  de labdu icakv.
你说的是好意不是！              他心里很不舒服。
buling bulinjame, ara, guwelke, ere mimbe tuhebuhe be boljon

愣愣的发呆，啊呀，小心提防啊       怀疑这恐怕是

akv seme kenehunjembikai. age i gisun, fuhali mimbe dasara

陷害我吧。                 阿哥的话， 竟是治我的

sain okto  bi hungkereme gvnin dahambi. ere eici mini emu
良药啊。   我心里很服啊。                这竟是我的一宗
jadaha ba. bi  sarkv ainaha.   damu  ere gese baita de
病啊       我岂不知道？        只是遇到这样的
teisulebuhe manggi, esi seci ojorakv angga yojohoxombi.
事以后，            不由得嘴痒。   
gisureci ojorakvngge de gisureci, gisun be ufaraha sehebi.
不该说话的时候说话的话，        叫做失言。
enenggi ci bi umesileme halaki. jai uttu oci, fulu aisembi.
从今往后实在是要改的。         在这样，多说些什么。  
age uthai dere be [疑为 de 错印作 be ]  baime  cifele.
阿哥就往脸上吐唾沫吧。  
bi cihanggai jancuhvn i alime gaimbi.
我心甘情愿领受。

16.             ishunde eherere
                  彼 此 不 合
suwe umesi banjire sain kai. te ainaha.   fuhali sini duka i
你们相处得非常好啊。     现在怎么了？   竟然不蹬你的
bokson de fehunjirakv ohoni. sarkv je. we ya aika inde waka
家门槛儿了呢。            不知道啊。  任何人如果有
sabubuha ba bici, geli emu gisurere babe, umai akv bade,

得罪他的地方，    还有一说儿，    并没有（得罪的）地方，

hocikosaka  yabumbihengge,  gaitai, ya emu gisun de ni
好端端的来往的（人），          突然，哪一句上记了
gidafi, fuce nakv lasha  feliyerakv  ohobi.  yaburakv  oci
过失，恼怒以后断然不走动了。              不走的话
inu okini. enggici  bade  baibi  mimbe  uttu  ehe  sere,
也可以。  背地里平白无故地说我这样不好，
tuttu nimecuke sere, mini takara ele gucuse be acaha dari，gisun

那样无情，         虽然每次遇到所有我认识的朋友，

i fesin  obume  jubexehengge  gojime,   jakan mini jui de
成了话儿吧，背后诽谤。                    最近给我孩子
urun isibure de, bi hono dere de ainara seme, imbe solinaha bihe.
娶媳妇的时候，我脸上怎么样呢             还请了他来着。
indahvn inu emke takvraha ba akv. mini ucaraha ucarahangge，
狗也没打发来一个。                我所遇到的都是
gemu ere gese gucu kai.  mimbe jai adarame guculeme sembi.
这样的朋友阿，           让我在怎么交朋友。
tere niyalmai gisun yabun holo kukduri. acacia ojorakv seme
那个人的言行虚假不可信。             不可信赖的话
bi  aika  henduhekvn. tere  fonde  si  geli  hersembio.
我没说过吗？           那时候你还理睬过吗？
hono mujakv mimbe icakvxameliyan i bihe. niyalmai cira be
还很有点儿讨厌我来着。                   虽然识人的颜面，
takara gojime, gvnin be adarame xuwe hafu sambini.
              心事又怎么看头呢。  
sain ehe be ilgarakv. bireme gemu umesi haji gucu seci ombio.
不分辨好坏，               都一概说是好朋友行吗？



17.                beleni bud
                  现成儿的饭
ere ucuri si  geli aibide  xodonoho bihe. mudan talude  mini
这时候你又往哪闲逛去来着？             偶尔也稍微到我这来
jakade  inu majige  feliyecina. ainu sini  dere yasa be oron

走动走动啊。                  怎么老也见不到你的面目。
saburakv.  bi aifini age be tuwanjiki sembihe. gvnihakv emu
           我早就想来看阿哥你来了。         不想，被一件
daljakv  heturi  baita de  siderebu nakv，fuhali  lahin  the

不相干的闲事给耽误了，                   之后竟然被牵缠，

inenggidari fusu fasa jaka xolo aika bio. advice enenggi bahafi
每天匆匆忙忙哪里还有空儿。            不然的话，今天
ukcame muterakv bihe. minde hahi oyonggo baita bi seme
也不得脱身来着。      （我）借口说我有一件紧要的事儿，
kanagan  arame gisurehei  arkan  teni  mimbe  sindaha.
才放我啊。
jihengge umesi sain. jing alixahabi.  gvnici sinde inu asuru
来得太好了。        正烦闷来着呢。
oyonggo baita akv.  muse  emu inenggi  gisureme  teki.
想来你也没有太重要的事儿。  咱们坐着唠一天嗑吧。
beleni buda jefi gene.  bi  inu encu  booha  dagilarakv.
吃了现成儿的饭再走。   我也没准备特别的菜。
damu  jihe  dari,  baibi  age  simbe  gasihiyaburengge.
只是每次来，       平白无故地搅扰阿哥你。  
mini gvnin de elhe akv. tuttu ofi, gelhun akv ta seme jiderakv.
我心里不安啊。          因此， 不敢经常来了。
si  ainu  tulgiyen  obufi gvnimbi. muse  atanggi si bi seme

你怎么见外呢？                   咱们什么时候分
ilgambihe.  jai  udu  ineggi  giyalafi  jiderakv  oci,

你我来着？  再隔几曰不来的话，
bi hono majige jaka belhefi, cohome simbe helneki sere bade,

我还想要准备些东西，       特意去请你呢。

emu erin i beleni untuhun buda be, geli aiseme dabufi gisurembi.
相比之下，                 一顿现成儿的素饭又有什么可提呢。
tere anggala siningge be, bi ai jekekv. ere be tuwaci iletu
再说，你的东西我什么没吃过？（不肯留下来吃饭）这样看的话，
mimbe sini booode, jai jai ume genere serengge kai.
摆明着是不让我再去你家啊。


18.             gucu  i  jalin
                 为 了 朋 友
bi daci  sini ere baita be,  tede gisureci, umesi  ja sembihe.
我原来说你那件事和他一说的话就很简单来着。
eimede tuttu jayan cira fangnai ojorakv be, we gvniha.
谁想到，这讨人厌的那么牙关紧，坚决不行。  
ede mujakv gvnin baibuha secina.  musei hebdehe babe,
因此很费心阿。                    把咱们商量得告诉了他，
inde alaha de, tere efulefi, mini gisun be fudasihvn i fiyo sembi.
他翻了脸，                把我的话认为是怪谈。
tede bi hvr sehe. jili monggon i da deri oho. ainaci ainakini
所以我忽地一下子。气就到了脖埂子上了。     爱怎么着
dabala seme, imbe  neciki sere  gvnin  jalu  jafaha  bihe.
就怎么着吧，  满心里想要耍耍他来着。
amala gvnifi, beyebe beye fonjime, si taxarabuhabi.
后来想了想，自己就问自己：“你错了。
ere jihengge, beyei baita waka. gucu i jalin kai.
这次来，不是自己的事。        为了朋友啊
imbe majige baktambure de geli ai wajimbi seme ini elere ebsihei

就稍微容忍他一下，有费了什么呢。”

akxulame becere be girime, emu jilgan tucikekv.
所以忍着他尽着斥责，       一声儿没出。
ijishvn i alime gaiha. geli kejine goidame tefi, terei arbun be
顺着领受了。 有坐了好长时间，看他的面容，
tuwafi, ici acabume elheken i baire jakade, teni uju gehexehe.
       顺着他慢慢地央求他，才点头儿。
si gvnime tuwa. mini jili majige hahi oci, sini baita faijume bihe
你想想看。我的脾气稍微急一点的话。     你的事儿不就
wakao.
不妙了吗？

19.           erinde acabura aga
                 及  时  雨
sikse  erde  iliha  manggi, booi  dolo  dembei  farhvn.
昨天早晨起来以后，         屋子里非常的黑。
bi ainci kemuni gehun gerere unde aise seme, hvwa de tucifi

我想是天还没亮，                            出院子

tuwaci, dule luk seme tulhuxehe ni.  dere obofi teni yamulaki
一看，原来是昏昏的天阴了。      洗过脸正要上衙门的时候，
sere de, sebe saba aga i sabdan tuhenjihe.  Baja  aliyara
        疏疏的雨点落了下来。               稍微等了
sidende, xor seme asuki tucikebi.  geli majige te manggi,
一会儿，潇潇的雨声就出来了。      稍微坐了一会儿以后，
emu hvntahan cai omiha bici, gaitai kiyatar seme emgeri akjan

吃了一杯茶的空儿，           突然一声焦雷响，

akjame, hungker seme agame deribuhe. bi ere bai emu
轰轰地开始下雨了。                     我想着这不过
burgin i huksidere dabala，duleke manggi jai yoki seci, aibide

是一阵暴雨罢啦，          过来再走吧，             哪知道

yamjitala hungkerehe bime, dobonio geretele umai nakahakv.
大雨倾注直到晚上，         整夜没有停直到天明。
enenggi budai erin otolo, teni buru bara xun i elden be sabuha.
直到今天饭时，          才依稀见到了曰光。
yala erinde acabure sain aga. gvnici ba ba i usin hafukakvngge
真是及时的好雨阿。           想来各处的天地没有没浸透的了。
akv kai. bolori  jeku  elgiyen  tumin i bargiyarakv  ainaha.
秋天的庄稼岂能不丰收？


20.           fulhv i dorgi suifun
                 囊 中 之 锥
sini  dacilarangge, tere  age  wakao. tere  serengge,
你打听的不是那个阿哥吗？                他啊，
fulhv i dorgi suifun kai. atanggi bicibe, urunakv colgorome
是囊中之锥。（口袋里的锥子）任凭到什么时候一定会出头的。
tucimbi. turgun ai seci. banitai ujen jingji ambula tacihabi.
    什么原因这么说呢？本性稳重博学。
yabuci durun axxaci kemun. alban de oci, emu julehen i yabumbi.
行规动矩。（行动是榜样标准）在公，一心一意地办公。
boode oci, emu suihen i banjimbi. yargiyan i majige hacin
在家，一心一意地生活。  真的是一点儿
demun akv. ama eme de hiyoosungga. ahvn deo de haji.
异端没有。  对父母孝顺。              对兄弟亲近。

ere dade gucu gargan de, umesi karaba. yaya we inde
而且对朋友，非常地爱护。                无论谁，
emu baita yandure de, alime gaijarakv oci wajiha.
央求他一件事，        不应允的话，就算了。
uju  gehexehe  sehede  urunakv  beye  sisafi  sini funde
要说是点了头儿，         一定仆倒身子地替你办。
facihiyaxambi. muteburakv oci nakara kooli akv.
              不成决不罢休。
uttu ofi, we  imbe  kundukerakv. We  hanci  oki  serakv.
因此，谁不尊重他？               谁不想亲近他？
sain niyalma abka aisilambi sehebi. enteke niyalma mekele
吉人自有天相的说。                  这样的人
banjifi untuhuri wajire aibi. abka urunakv hvturi isibure dabala.
怎么能白过空活？          阿布喀一定会降福的。

21.            bithe xejilebure
                 让 背 书
ecimari  ceni  bithe  xejilebuci, emke, emke  ci  eshun.
今天早晨，           让背他们的书，一个比一个生。
eke eke  seme  gahvxame, deng deng  seme  ilinjambi.
嗯，嗯地张口结舌，          噔，噔地停顿。
tede bi takasu, mini gisun be donji. suwe manju bithe be
因此，我就说，且住，听我说。      你们既然读
hvlaci tetendere, uthai emu julehen（julehen一词疑原文印错） i

满洲书，           就一步步地学！
tacicina. ere  gese ton arame, untuhun  gebu gaici, atanggi

这样滥竽充数，沽取空名，

dube da. yala  suwe inenggi  biya be  untuhuri manabuha
什么时候是个头阿？     不但你们确实是白白虚度光阴，
sere anggala, bi inu mekele hvsun baibuha secina.
              我也是图费力气啊。
eici suweni beyebe suwe sartabuha sembio, eici bi suwembe

是说你们自己把自己耽误了啊，              还是说我把你们

tookabuha sembio. ciksika amba haha oso nakv, hendutele,
给耽误了啊。已经是大小伙子了，直到说着，
geli uttu xan de donjire gojime gvnin de teburakvngge.
有这样耳朵听着，              不往心里装。
dere jaci silemin bai. mini ere gosihon gisurere be,
脸皮也太厚了吧      你们别说我的
suwe ume gejenggi sere. ume fiktu baimbi sere.
这严厉的话是嘴碎。别找理由。
te bicibe, mini  beye  amban  kame funcehe  xolo  de,

就像现在，我做官的当差的空闲时间里，

majige ergeci oihori. baibi suwembe canggi ere tere serengge

稍为休息休息多好。
ai hala. baibi  suwembe canggi  ere tere  serengge ai hala.
专和你们说着说那地，为啥阿？
ineku giranggi yali ofi, suwembe hvwaxakini, niyalma okini sere

因为是同胞骨肉，想让你们有长进，想让你们成人阿的意思啊。

gvnin kai. ainara. bi gvnin akvmbume tacibure de giyan be
怎么样做？       我因该尽力教的，
dahame tacibuci wajiha. donjire donjirakvngge suweni ciha

按理教就完了。

dabala. donjire donjirakvngge suweni ciha dabala.
听不听地随你们便吧。
mimbe aina sembi.
叫我怎么样？

22.            fifan be fitehere
                  弹 琵 琶
waka. sini ere absi serengge. sini ere absi serengge.
不是阿。                     你这是怎么说。
inenggidari ebitele jefu manggi, fifan tenggeri be tebeliyehei

每天吃饱了就抱着琵琶、弦子弹。
fitherengge. aika  alban  semeo, gebu  gaiki  sembio.
             这难道算是差事吗，还想要成名吗。
eici ede akdafi banjiki sembio. muse jabxan de manju ofi,
或者是想要靠这个为生吗？      咱们幸而生为满洲，
jederengge alban i bele. baitalarangge caliyan i menggun.
所以吃的是官米。
baitalarangge caliyan i menggun. boo gubci ujui hukxehe
用的是钱粮银子。                全家上下头上顶的，
bethei fehuhengge, gemu ejen i kesi de bahangge.
脚上踏的，全都是靠主子的恩典得来的。
erdemu be tacirakv, alban de faxxame yaburakv oso nakv,

不学本事，不当差效力，白白地在这上头专心学，

baibi ede gvnin girkvfi tacici, manju be gvtubuha ai dabala.
真是玷污了满洲的名号阿。
baitangga gvnin be baitakv bade fayabure anggala, bithe tacire

与其把有用的心思耗费在没有的地方，

de  isinakv. ucun be  tacihangge, uce i  amala  ilimbi,
不如读书吧。  有“学歌的，门后边儿站，
baksi be tacihangge bakcin de tembi sehebi.
读书的，面对面坐。”的话啊。
ai hacin i ferguwecuke mangga de isinaha seme, niyalma

到了多出神入化的地步，

de efiku injeku arara dabala. nantuhvn fusihvn sere gebu ci
不过是供人娱乐罢啦。                 不能逃避
guweme muterakv kai. jingkini siden i bade isinaha manggi,
卑贱之名啊。到了正经公所，
fithere hacin be bengsen obuci ombio. mini gisun be
弹弦子也算是本事吗？                 要说我说的话，
temgetu akv, akdaci ojorakv seci, ambasa hafasai dorgide, ya

没有证据、不可信的话，现在你说，大臣们、官员们中，

emke fithere ci beye tucikengge be, si te tucibu.
哪一个是弹弦子出身的。

23.             janggin sindara
                   放 章 京
age  urgun  kai. janggin  sindara  de  tomilaha  sembi.
阿哥，大喜呀。   说是派出放章京来了。
inu. sikse ilgame sonjoro de mimbe cohoho. adabuhangge we.
是。昨天拣选的时候，把我拟了正。（第一候选人）拟陪的时谁。
bi takarakv. emu gabsihiyan i juwan i da. inde cooha mudan bio
我不认识。  一个前锋校。               他有没有带过兵。
akvn. akv.  aba i teile.  bi  sini  funde  ureme  bodoho.
     没有。只有围场。  我替你算计好了。
tojin funggala hadambi seme belhe. bi ai ferguwecuke.
准备带孔雀翎子吧。                 我有什么出奇的。
minci sain ningge ai yadara. urunakv bahambi seme ereci ombio.
比我好的何尝缺啊。  可以指望必得吗？   
ama mafari kesi de, jabxan de herebure be boljoci ojorakv.
仰仗父祖的恩德，   料不到有幸捞到了。   
ai gisun  serengge.  si ai erin i niyalma. aniya  goidaha.
这是什么话。         你是什么时候的人啊。 年久了。
fe be bodoci, sini emgi yabuha gucuse gemu alban oho.
论老的，和你一块儿走动的朋友们都作了官了。
jai sini  amala gaiha  asihata, yooni  sinci  enggelehebi.
再说你后边儿选的少年们，     全都超过你了。
yabuha  feliyehe be  bodoci, cooha de  faxxaha feye baha.
论行走的话，         军前效过力，      负过伤。   
tuttu bime, ne  tofohon mangga. si  hentu  gvsade  sinci
而且，现在是十五善射。          你说这旗下
dulenderengge gemu weci. bi saha. eici sini urgun nure be
都有谁超过你？           我知道了。  或是担心
eici  sini  urgun nure be  omime  jiderahv seme, jortanggi

来吃你的喜酒，                    故意这么说的吧。  
uttu gisurembi dere.  ai geli.  yala bahaci, nure be aisembi.
              这又是什么话。  要是果真得了，别说酒了。
sini  gvnin de  acabume  soliki. bai  yobo  maktambi.
按你的意思请吧。                我随便说笑的。
bi urgun arame jici giyan ningge. fudarame siningge be jeci,
我来道喜是理所应当。            反过来吃你的
geli ombio.
东西还行？  

24.             urgun  arara
                   道  喜
enenggi yaka jihebio. age duka tucime, dahanduhai juwe
今天谁来过吗？       阿哥刚一出门，紧接着就有
niyalma tuwanjiha bihe. age be wesike seme, cohome urgun de
两个人来瞧来着。       说阿哥升迁了，
acanjiha sehe. we tucifi jabuha. mini beye dukai jakade iliha bihe.
特来道喜。    谁出去答的话儿。我自己在门边儿上站着来着。
bi mini ahvn boode akv, looyese dosifi teki seme, anakvnjaci

我就说：“我哥哥不在家，老爷们进去坐吧！”（往屋里）让，

fangnai  dosirakv.  amasi  genehe. ai  gese  niyalma.
执意不肯进来。   回去了。              什么样的人啊？
adarame  banjihabi. emke  yalihangga.  age  ci  majige
怎么样个长像？       一个是胖子。        比阿哥
dekdehun.  beye  teksin.  xufangga salu.  yasa bultahvn,
略高些。   身材匀溜。      连鬓洛腮的胡子。
yasa bultahvn, fahala cira.   tere emke yala yobo.
眼睛努努着，青紫的面庞。    另一个着实可笑。
nantuhvn  manggi  fuhali  tuwaci ojorakv. yasa gakda bime
脏的完全不能看了。                       一只眼还是
hiyari. kerkenehe kerkeri.  hoshori salu. terei demun i mini baru
斜的。 密密麻麻的麻子    卷卷的胡子。  他那样儿
emgeri  gisurere  jakade.  bi elekei  pus seme  injehe.
朝我一说话，               我差一点儿噗嗤一声笑出来。
tere yalihangga, bi saha.  ere emke geli we bihe.
那个胖子，我知道了。这个又是谁来者呢？
bi ceni hala be fonjiha bihe. mined emte justan gebu jergi
我问他们的哈喇来着。      一人给我留了
araha  bithe werihebi.  bi gajifi, age de tuwabure.  ara,
一张名片。我拿来给阿哥看。                       啊呀，
ere suisirengge aibici jihe. si tere be ume yokcin akv seme ja
这个孽障从哪来啊？       你不要看他长得丑陋
ja tuwara. beye giru udu waiku daikv bicibe, fi de sain, dotori bi.
轻视他。  身材容貌虽然歪斜，笔上功夫好，有内秀。  
imbe jonoho de we sarkv.  aifini gebu gaiha.
提起他谁不知道？          早就出了名了。  
seibeni oihori koikaxambihe kai.
先前是何等地展露头角阿。  

25.             werihe  gisun
                   留  言

meni  juwe  nofi, daci  banjire  sain bihe. te geli ududu ursu  
我们两个人，      原本就相处得很好。现在又沾了
niyaman daribuhabi. utala aniya bahafi sabuhakv seme,
好几层亲。          这些年没得见，
bi  coohai baci  amasi isinjiha  de uthai imbe baihanafi,

我从军队上一回来                   就去找他，

giduha jongko be gisureki sembihe.
还曾想叙一下久别之情。
gvnihakv baita de siderebu nakv, fuhali xolo baharakv.
没想到，被事情耽误了，竟然不得空闲。
sikse  ildun de  ini boode darifi fonjici, gurifi  kejine goidaha.

昨天顺便去他家一问，说是搬走很久了，

ne siyoo giyai dolo wargi ergi gencehen i murihan de tehebi

现在在小街里西边儿拐角处住着呢。
sembi.alaha songkoi baime genefi tuwaci, umesi koco wai, duka

按照告诉得去找了，一瞧，每场偏僻的一个地方，      关着门。
yaksifi bi. duka neici seme hvlaci, umai jabure niyalma akv.
          叫开门呢，没有答应的人。



geli duka toksime kejine hvlaha manggi, emu sakda mama tame

有敲门，喊了好一会儿，                一个老太太绊绊磕磕地

afame tucike. mini ejen boode akv. gvwa bade yoha sembi.
出来了。     说：“我的主人不在家，去别的地方了。”
bi sini looye amasi jihe manggi ala. mimbe tuwanjiha se sere de,

我说：“你姥爷回来以后告诉他，说我来看他啦。”耳朵非常背。

xan umesi jigeyen.  fuhali donjihakv. tuttu ofi, bi arga akv.

竟然没听到。    因此，我没着儿了。
ceni adaki ajige puseli de fi yuwan baifi, mini genehe babe

他们隔壁的小铺儿借了笔砚，            把我去的这事儿

bithelefi werihe.
写了（条儿）留了。

26.              aniya  arara
                    拜  年
age ice aniya, amba urgun kai.  je. ishunde  urgun okini.
阿哥新年大喜啊。                嗻。同喜。
age teki. ainambi. age de aniyai doroi hengkileki.
阿哥，坐！干啥啊。给阿哥按照过年的礼节叩头啊。
ai gisun serengge. sakda ahvn kai.hengkilengge giyan waka
这是什么话。    （你是）兄长啊。 没有磕头的
sembio. je.   hafan hali wesikini, juse dasu fusekini,
理儿吗？嗻。 升官升职，繁衍子孙，
bayan wesihun banjikini.  age ili wesifi te. je.
生活富足。            阿哥，起来，上坐。嗻。
beleni bujuha hoho efen udu fali jefu.
现成儿的煮好的饺子吃几个吧。
bi booci jefi tucike. jekengge tuttu ebihebio.
我从家里吃完了出来的。吃的就那么饱吗？
asihata teike jeke seme uthai yadahvxambikai.
年轻人刚吃过就饿了。(言外之意：再吃点。)
si ainci manggaxambi dere.
想来你是不好意思吧。

yargiyan.       age i boode, bi geli andaharambio.
真的（吃过了）。在阿哥家里，我还客气吗？  
gelhun akv holtorakv. je. wajiha.  cai acabufi benju.
不敢说谎。嗻。       罢吧。     对碗儿茶送来。  
age bi omirakv. ainu. bi kemuni gvwa bede dariki sembi.
阿哥，我不喝。为啥啊？  我还要顺便去别的地方。
geneci acara boo labdu.
该去的人家很多。
onggofi xadafi, jai geneme ohode, niyalma gemu gvninjara de

忘了，乏了，再去的时候，人家都会多心的。   

isinambi. age uthai jefu. mimbe ume fudere.   
阿哥就吃吧。 别送我！
amtan gamarahv. ai geli. uce be tucirakv kooli bio.
别带了滋味儿。岂有此理。有不出房门的道理吗？
je. xadaha kai. jifi untuhusaka. cai inu omirakv.
嗻。乏了呀。   来了空空的。   茶也不喝。
boode isinaha manggi sain be fonjiha se.
到家后，请替我想您家里人问好[直译：到家以后，说（我）问好儿。]


27.           sain baita be yabure
                    行  善
sain baita be yabumbi sehengge, musei akvmbuci acara

所谓行善，是说咱们应该尽力

hiyooxun deocin tondo akdun jergi hacin be henduhebi.
做到的孝、弟、忠、信之类的啊。
umai gemu fucihi enduri be doboro，hvwaxan doose de ulebure

不全在于礼佛敬神，斋僧道。

de bisirengge waka. duibuleci ehe be yabure urse,
斋僧道。            比方说，做恶的人，
ai hacin i xayolame jugvn jukiha doohan caha seme, ini weile be

任凭怎么样地吃斋、修路架桥，就能解了他的罪吗？

suci ombio. udu fucihi enduri seme hvduri isibume banjinarakv

纵然神佛也不便降福啊。
kai. xayolara urse abkai tanggin de tafambi, ergengge warangge

吃素的人升天堂，                         杀生的罹地狱，

na i gindana de tuxambi sere, hala hacin i gisun gemu hvwaxan

各种各样的话全都是和尚、

doose i angga hetumbure kanakan. hiri akdaci ombio.
道士糊口的托词。                  可以深信吗？
ce aika uttu tuttu sere nimecuke gisun i niyalma be jaldame

他们如果不用这样那样的厉害话框骗人，

hoxxorakv, fucihi xajin be dahame, juktehen i duka be yaksifi,

遵守佛门法度，                   关了庙门，

ekisaka macihi jafara,nomun hvlara oci, jeci jederengge akv,

静静地坐禅，（就会）念经的话，吃没吃的，

etuci eturengge akv ombikai. we cembe ujimbi.
穿没穿的啊。
we cembe ujimbi. edun ukiyeme banji sembio.
谁供养他们。让（他们）喝风度曰吗？


28.             sakda amban  

老 大 人

sakda amban erdemu dacun kafur sembi .yaya baita isinjime

老大人才敏决断，                        凡事一到

jakan uthai giyan fiyan I icihiyabumbi .ere dade .dolo getuken .

就办的有条理，                      而且心里明白。

niyalma be takambi . sain ehe be ini yasa de fuhali endurakv.

认识的人            好坏断然瞒不过他的眼睛去，

alban de kicebe yebken asihata Be watai gosimbi .wesire

勤于差事，       俊朗的少年们，

forgoxoro  bade isinaha  manggi .meihereme  dahabumbi

到了升转的去处，                 只说是提拔

secina . aikabade alban de bulcakvxame . dede dada sain

         若差事上狡懒，                  抖抖搜搜地   

Sabubume . jabxan be baime yabure ohode . tede faraka seme

献好，       企图侥幸，                    可打算着在他的

bodo .nambuha sehede ja sindera kooli akv . hendure gisun

跟前发昏,要说捞着了 断无轻放的规矩，       说的话是

uttu . deote Inenggidari yasa tatafi xame minde akdafi niyalma

这样，兄弟们终日眼巴巴的盼望

hvwaxabumbi kai . tukiyeci acarangge be tukiyerakv.jafataci

要仗我成人，       若 应该荐举的不荐举

acarangge be jafatarakv oci . sain niyalma aide huwekiyembi .

该约束的不约束，            如何能劝善惩恶呢

ehe niyalmaaide isembi sembi .anitai gvnin tondo

                              天生的

angga sijirhvn . gisun yabun tob hoxonggo . niyalma gemu

心直口快       说话行事    因为正直端正   所以人都

hungkereme gvnin dahafi . ishunde huwekiyendume . julesi

倾心佩服，                彼此勤勉[一起发奋]       向前

facihiyaxame hvsun bumbi .

努力啊

29.                                                                   fe jalan I niyalma

旧 时 候 的 人

fe be amcabuha nayalma .cingkai encu .niyalma be acaha de

赶上旧时候的人            总是不周.    见了人

keb seme haji halhvn .emu dade tecefi bithe cagan tacin fonjin

极其亲热.             坐在一处   说起书籍学问来

be  leolembihede. watai  urgunjembi. yarseme xun  dositala

                  非常的喜欢         连接不断的

gisurehe  seme xadara be  inu akv. nayalma de  jorixaci

说一天的话也不乏                   该指示人

acara bade jorixambi. tacibuci acara bade tacibumbi. julgei

的地方     指示 .     该教导的地方教导             援引

baita be yalume. te i niyalma de duibuleme. asihata be nesuken

古来的事         比如今的人               用和蔼的语言

gisun i sain bade yarhvdambi. geli umesi gosingga. dembi

把少年们往好处引导啊.        又极仁德             很

karaba. niyalma i gosihon be sabuha de. uthai beye tuxaha

护众.   见了人的苦处                    就像自己遭受的

adali  facihiyaxame. urunakv  muterei  teile  aitubume

一样着急             必定尽力                搭救

tuwaxatambi. yala  sujei gese. ler sere  emu hvturi  isibure

看顾.         实在是一位干净.厚重.积福的老人家啊.

sengge seciha. uttu ofi. udu inenggi giyalafi tuwanarakv oci

               因此    若隔几日不去看

gvnin de baibi ojorakv. dekdeni henduhengge. emu niyalma de

心里过意不去.         俗话说的              一人

hvturi bici booi gubci kesi be alimbi sehebi. erei boo boigon

有福 托戴满屋.                            这样家业便当

ciktarara. juse omosi mukden derengge. gemu sakda niyalmai

          子孙兴旺                     都是老人家

yabuha sain karulan de kai.

善行善报啊 .
30 amba yali be jetere
吃 大 肉
sikse wecehe yali jeke be dahame. uthai joo kai. geli tuibuhe yali be benefi ainambi. teike hono age
昨天 吃过 祭神 的 肉 也 就罢了 又送背灯肉去作 什么呢？ 方才还要请阿哥
be solinaki sembihe. age si sarangge. bisire akv. damu ere udu ahasi ulgiyan be tekdebure. duha do be
去来着 阿哥你是知道的 有的没有 只是 这几个奴才们 杀猪 收拾
dasatara de. ya gemu gaia baidurakv. tuttu ojoro jakade niyalma takvrahakv. simde niyalma akv be bi
杂碎 哪都不费手 因为 那样 没使人去 我 明知道你没有人
iletu sambikai. geli solire be aliyambio. uttu ofi. bi gucuse be guilefi amba yali be jekenj:he. hono
还等着请吗？ 因此 我会了 扑 来 吃 大 肉 了
sitabuha ayoo sembihe. gvnihahv hib amcabuha. je agese boigoji be ume gvnin jobobure. muse ahvn bodome
还恐怕来迟了没了 不想竟自在从容的赶上了是，阿哥们别叫主人家 劳神 咱们 兄 策划
ikiri tecefi jeki. agese yali jefu. sile be den barafi jecina. ara. sini ere ai gisun. taxarahabi. musei
一连同坐着吃 阿哥们请吃肉 肉汤 高 泡 吃吧 哎呀 你这是什么话 错了 咱们
da jokson de ere gese kooli biheo. ere yali serengge.weceku i kesi kai. hacihiyaci ombio. tere anggala
起初 有 这样 的规矩 吗？ 这个 肉啊 是祖宗的恩惠呀！ 强让的吗？ 况且
antahasa jici geneci. okdoro fudere ba hono akv bade. ere durun anahvnjaci. soroki akv semeo.
宾客们 来去 还不接送 像这样让起来 不忌讳吗？
31 ahvn deo
ahvn deo serengge. emu eme i banjihangge. ajigan fonde jeci uhe. efici sasa. umai beri beri akv. antaka senggime. antaka haji bihe. mutufi ulhiyen i fakcashvn ohongge. amba muru gemu sargan guweleku i xusihiyare gisun de hvlimbufi. boo boigon temxere. hetu niyalmai vakanabure gisun de donjifi. teisu teisu gunin tebureci banjinahangge umesi labdu. adarame seci. inenggidari ere jergi ehecure gisun be donjifi. gvnin de tebuhei dolo jalupo. emu erinde kirime muterakv. uthai becen jaman dekdere de isinafi. kimun bata i gese ohobi. gvnime tuwa. hethe wajici. dasame ilibuci ombi. sargan ufaraha de dasame gaici ombi. ahvn deo i dorgide. emken kokiraha sehede. ythai gala bethe emke bijaha adali. dahvme bahaci ombio. talu de kesi akv. emu jobolon baita tucinjihe de. inu ahvn deo siren tatabumbi. erhen xelefifacihiyaxam e aitubure dabala. hetu niyalma uxaburahv seme jailame jabdurakv bade sini funde hvsutulere mujanggo. erebe tuwaci. ahvn deo de isirangge akv. niyalma ainu ubabe kimcime gvnirakv ni.

兄弟
兄弟啊，是一个母亲生的，幼年间同吃、同玩、并无彼此，何等的相亲相爱，长起来了，渐渐生分的缘故，大约都因妻妾调唆之语，争家私，听了旁人的离间之话，各自留心上起的很多。怎么说呢？正日听了这些谗言，心理都装满了。时不能忍，扰至于大家、拌嘴，成了敌人一样。  胱趴础２低炅丝梢栽倭ⅲ耸亮丝梢栽偃ⅰＰ值苤幸桓鍪苌耍拖袷肿阏哿艘恢唬窨稍俚媚兀颗既怀隽艘患际拢故切值苈雎缦喙兀疵ǚ芰Γ┐罹取Ｅ匀伺率露慊共患澳兀咸婺阌昧β穑看诱夥矫婵矗疾蝗缧值埽ǖ模Ｈ宋裁床幌赶胝庑┠兀 br />


32 hiyooxungga doro
juse be ujirengge. daci sakadaka de beihere jaka. jui oho niyalma. ama eme joboome suilame ujihe hvwaxabuha kesi be gunici. niyaman i sakdara onggolo be emcame. sain rtuku etubume. icangga jaka be alibume. injere cira. ijishvn gisun i urgunjebuci acambi. aikabade eture jetere be darakv. beyere yuyure be fonjirakv. jugvn yabure niyalma adali tuwame. sakdasa be akara gingkara de isibuci. akv oho manggi. ai hacin i gosiholome songgoho seme. ai baita. unenggi gvnin ci tucikengge seme. we akdara. niyalma i basure de geleme. holtorongge dabala. ai hacin i icangga amtangga jaka doboho seme. fayangga sukjihe be we sabuba. ineku weihun urse sisiha dabala. ufaraha niyalma ai haha ni. geli dabannahangge ama e me be se de gocimbuha. sakdafi oiboko seme. daixahai ergeleme boo delhebuhengge gemu bi. gisun ede isinjifi. niyalma esi seyere be dahame.adarame bahafi sain i dubembi. damu ekisaka tuwa. giyanakv udu goidambi. yasa habtaxara sidende. ini juse omosi songko de songkoi ombikai.
孝道
原本养儿为防老，为人之子，要想着父母勤劳养育之恩，应趁父母尚未老，将好衣服、美食侍奉，和颜悦色的叫喜欢。若吃穿不管、饥寒不同，诸如路人，会使老人家伤心气闷。百年之后，任凭怎样的痛哭，有什么用。就说是出于诚心，谁信呢？不过是怕人耻笑，假装罢了。供什么样的甘美东西，谁见过魂灵来享用了呢？也还是活人搪塞罢了，故去了的人能得到什么呢？甚至说父母尚年纪，老孛晦了，闹着逼着叫分家的都有。说到这里，人不由得感叹、愤慨，这样的人，天地不容，鬼神共恨，怎得善终呢？只静静的看着，如何能久？展眼之间，他的儿孙也就从迹照样的了。







33 tafulan
ai baharakv ferguwecuke jaka. sabuha dari baibi gejing seme. nandeme gairengge. kaci derakv kai. weri dere de eterakv de. ineku sinde kejine buhe. gvnin de kemuni eleme sarakv. ergeiltei. wacihiyame gaji serengge. ai doro. sinde buci baili. burakv oci teisu kai. fudarame jilidame. niyalma be lasihidarangge. mujakvfiyokoroho ai dabala. duibuleci uthai sini jaka okini. niyalma buyeci si buyerakvn. fuhali sinde saliburakv. fere heceme kob seme gamaci. sini gvnin de adarame. sikse mini beye ofi. sini nantuhvn jili be kiriha dabala. minci tulgiyen. yaya we sehe seme sinde anabure aibi. mini gisun be eje. halaha de sain. si jakan aimaka fuhali encehen akv oci. geli emu hendure babi. jeci kemuni bahara etuci kemuni mutere regide bikai. urui majige jabxaka be baime yaburengge ai turgun. enggici bade niyalma simb e yasa niowanggiyan serakvn.

劝告
什么不得异样的东西，每遭见了，只管絮叨，向人寻太没体面啊，人家脸上过不去，也给了你好些，心里还不知足，压迫着全都要的是何道理。给你是人情，不给是本分，反倒使性子摔掇人。大错谬了罢了。比如就是你的东西，人家爱你不爱的，全不由你主张。彻底都要拿 了去，你心里如何？作日因为是我，你那行次的性子，我忍了罢了，除了我不管是谁，岂肯让你？记着我说的，改了好啊！你刚才要是总没能耐的，又有一说，能吃能穿，只管要占小便宜，是何缘故，背地里人不说你眼皮子浅吗？
34 dere banirebe bure
we cihanggai ini baita de danaki sembihe.bi serngge hocikosaka boode tere niyalma kai.i aibideri ulan ulan i dacila nakv.mimbe tere niyalma be takambi seme.nurhvme ududu mudan jihe.mimi baru age min ere baita fita sinde akdahabi.xadambi seme ainnara.gosici mini funde gisurereo seme.fisai amala sahalahai aika mimbe sindambi sembio.mini sere daci uhuken be.si tengkime sarangge.weri uttu hafirabufi niyakvn hengkin i baimbi ni.ai hendume yokto akv i amasi unggimbi.anatame banjinarakv ofi.tuttu bi alime gaifi.tere gucu de giyan giyan ihafukiyame alaha.gvnihakv ini emhun i baita waka.niyalma geren mayan tatabumbi seme alime gaihakv.tede bi kemini icixame gisureki sembihe.amala gvnifi.joo.baita i arbun be tuwaci.maribume muterakv kai.yasa nicu nakv regeleme alime gaisu sere kooli alame genehe de elemangga ini baita be efujehe seme.mini baru dere w aliyatambi.absi koro.saha bici.aiseme gisurembihe ai jajin biheni.

说情
谁情愿去管他的事，我是好好在家里坐着的人，他从哪儿转弯打听着？我认得那个人，一连来了好几次，向我说阿哥我这事全仗着你了，就说得再苦口婆心又怎样呢？要疼爱替我说说，在背后跟着肯放吗？我原来脸薄，你非常知道，人家这样的着急跪拜央求，怎么好意思使他无趣而回去呢？因为推脱不开，所以我应允了，明明白白的统统告诉那个朋友了。不成想不是他一个人的事，说人多没肯应承。因此我还要看光景说来着，后来想了一想。说罢看事情样子，不能挽回，岂有睁着眼睛压迫着叫人应的理呢？所以（故此）我回去告诉他的信，反倒说我坏了他的事，望着我撂脸子好亏心，早知道，无缘无故为什么去说来着呢？



35 doroi jaka bargiyarakv
age si teng seme uttu mararangge.bi yali sesulame wajirakv.mimbe jihengge sitaha seme uttu arabuxambio.eici adarameo.an iucuri hono ta seme feliyembime.sakda niyal ma i sain inenggi.bi elemangga jiderakv oci gucu sere de aibi.oron sarkvngge tumen yargiyan.unenggi saci.yala onggolo jici acambihe.mini beye bici fulu akv.akv oci.ekiyehun akv bicibe.sini funde antahase be tuwaxaci inu sain kai.te bicibe.wesehun niyalma hvncihin i benjihe sain jaka.ai yadera.gvnici jeme wajirakv kai.mini ser sere majige jaka be geli dabufi gisureci ombio.tuttu seme inu mini emugvnin kai.ai gelhun akv urunakv sakde niyalma be jefu sere.damu majige angga isici uthai mimbe gosiha.mini jihe gvnin inu wajiha.si emdubei bargiyarakv oci.bi eici ubade tereo.amasi genereo.yargiyan i mimbe mangga de tabuhabi.
不收礼物
阿哥你结结实实的如此拒绝，我不胜骇然，说我来的迟了这么个举动吗？还是怎么样？素常尚且不时的行走，老家的好日子我倒不来，如何算是朋友呢？实在的总不知道，果然知道，当真的该预先来。虽说是有我不多，没我不少，替你待客也好啊！即如贵亲戚送来的好东西，少什么呢？想来吃不了的，我这些微不足道的一点东西又何足挂齿，但也是我的一点心意啊！哪里敢说必定请  先思页阅兀〉宦猿⒊ⅲ褪翘哿耍业囊馑家餐炅恕Ｄ阒还懿皇眨一故窃谡饫镒叛剑炕故腔厝ツ兀渴翟诮形椅蚜税。 br />




36 julen bithe be tuwara
bithe tuwaki seci hafu buleku be tuwa.tacin fonjin nonggibumbi.julgei baita be ejeme gaifi.sain ningge be alhvdame yabure.rhrngge be targacun obure oci beye gvnin de ambula tusangga julen bithe serengge gemu niyalma i banjibuha oron akv gisun.udu minggan minggan debtelin tuwaha seme ai baita.niyalma hono dere jilerxeme niyalma de donjibume hvlambi.tere gurun i forgon de wei emgi udu mudan afaha.tere loho i sacici.ere gidcvi sujaha,eregida i tokoci.tere loho i jailabuha.burulaha sehede solime gajihangge.geme tugi ci jidere.talman deri genere.fa bahahara enduri se.orho hasalafi morin ubaliyambi.turi sofi niyalma kvbulimbi sembi.iletu holo gisun bime. hvlhi urse yargiyan baita obufi menekesaka amtanggai donjimbi.sara bahanara niyalma sabuba de.basure teile akv.yargiyan i eimeme tuwambi kai.ede gvnin foho dofi ainambi.

看小说
要说看书，要看评槛阐要，能增加学问，任意记得古代的事，好的就效法去做，不好的就戒除，大有益处。小说呀，都是人创作的，没影的话看了几千本算什么事，还是不知耻的念给人听。那一过的时候，和谁上过了几次阵，那个用刀砍，这个用枪刺，要说是败了。请来的都是云里来雾里去，会法术的神仙，剪草变马，洒豆变人，明明是谎话，糊涂的人们当作真事，摆头摆脑，有滋有味地听。有见识的人看见不止笑话，实在厌烦啊。这上头用心作什么呢？
37 etukulere
age si donjihao.gisun i ujan xala de gemu mimbe hoilashvn seme yakerexembi.bi bardanggilarangge waka.tere serengge.teniken juse kai.giyanakc udu inenggi siteku.ere ceni sara baita waka mujangga.ice etuku serengge.inu emu baita sita de etuci acarangge.mini ere bai an i eturengge kai.majige ferengge de aibi.uthai majige manaha de geli aibi.haha i erdemu akv jalin giruci acambidere.eture eturakv de.ai holbobuha babi.te bicibe.bi udu sain ningge eturakv bicibe.gvnin dolo elehun.adarame seci ni yalma de giohoxome bairakv.bekdun edelerakv.ere uthai gicuke nasacuka sere ba akv.aika cuni gese asihata be oci.mini yasai hoxo de inu baburakv kai.damu gincihiyan ningge rtufi maimadame gohodoro be sara dabala.haha i redemu tacire be sambio.tentekengge udu gecuheri junggin i hvsihvn.yasa faha akv urse.balai febgiyeme.imbe derengge wesihun seme.on cohon maktafi tuwara dabala.bi terebe lakiyara golbon sembikai.

穿衣
阿哥你听见了吗？他那话头话尾的口气，都刻薄我，说穿的旧。不是我夸口，他呀，是个乳臭未干的小孩子，能几日的溺精，这也果然不是他们知道的事啊！就衣服该当有事情的时候穿的，我这不过是平常穿的啊！旧些何妨？就破些又何妨？因为没有汉子的本事可耻罢了。穿不穿有什么关子的去处，即如我虽不穿好的，心里却安然，怎么说呢？不求人，不欠债，这就没有可耻可愁的去处。要像他们那样少年，我眼角里也不夹呢。只知道穿着华丽的衣服，摇摇摆摆的充体面罢了，知道学汉子的本事么？那个样子的就着蟒缎锦缎里了，有什么奇处，极下贱。没眼珠的人们胡说梦话的眼，说他体面尊贵，仰望着罢了。我叫他是罢 ，衣裳的架子啊！





38 bithe be gajire
tere bithe be gaijihao.kemuni gajire unde.webe takvraha.ertele hono jiderakv.tere be unggifi ganabuha.neneme.be imbe gene seci.i meni gisun be fonjimbio.ebihabi akv.erin xun be tookaha.emdubei jibgexembi.amala age i gisun bi sere jakade teni eduhu sabuhv genehebi.emu yohi duin dobton wakao.ekxeme saksime genefi.dau ilan dobten gajiha.tede emu dobton melebuha.si jai hdun gene.akvci guweike.age jihe manggi.si nikcaha seme bodo.sere de.elemangga meni alahangge.hvlhi.getuken akv.ai wei seme gasahai genehe.tetele kemuni jidere unde.niyalma takarafi imbe okdobuka seci.geli jugvn de jurcenjere ayoo sembi.ere gese bulcakv jaka geli bini.urunakv ya simengge bade efime genehe dabala.ciralame jafatarakv.oci ainaha seme banjinarakv.jihe manggi huthufi nixa emu jergi ura tvci teni sain.akvci.taciha manggi tuw ara ba akv ombi.
拿书
那个书拿来了吗？还没取来呢，使唤谁去了？这么晚还不来。打发某人去取  耍颐窍冉兴ィ隙ㄎ饰颐堑幕傲寺穑棵痪虿傻牡⒏槭焙颍还苎映佟：罄此涤邪⒏绲幕埃占泵θァＲ徊坎皇撬奶酌矗炕琶θチ耍荒昧巳桌矗怕┝艘惶祝的阍倏熳湃ィ蝗蛔邢浮０⒏缋戳耍愦蛩阕乓钥鳎顾滴颐歉嫠叩暮浚幻靼自醭ざ痰谋г棺湃チ耍两窕姑焕矗钊吮扑ツ兀∮挚峙伦卟砹寺贰Ｕ庋幕饕灿心兀”囟ㄍ母鋈饶值牡胤酵嫒チ税桑谎涎系墓苁先徊恍校戳说氖焙颍ζ鹄雌ü缮现刂氐拇蚨伲蘸谩２蝗还吡怂筒豢傲恕 br />
39. baita yabure

age de emu baita yabuci. baibi angga juwara de manggaxambi.

turgun ainu seci. baiha mudan jaci labdu ohobi. damusinde bairakv

oci. sinci tulgiyen gvnici mini ere baita be muteburengge akv.

tuttu ofi sinbe alixabume jihe. si tere baitai jalin jihengge wakao.

inu. age aide bahafi saha. ecimari sini ahvn uthai minde henduhebi.

osohon budai erinde. bi emu mudan genehe. uksa ini boode akv de

teisulebuhe. inenggi dulin ome. bi geli isinaha. cin i bood e isinara

onggolo uthai kaka faka injecere jilgan be donjihabi. tere bi fa i

hooxan be usihibufi sangga deri dosi tuwaci. ere tede darabumbi.

tere ede bederebumbi. kvthvme omime wenjehebi. dosiki sembihe.

kejine takarakv gucu bisire jakade. weri omire amtan be tuhebufi

ainambi. tuttu bi beye gocime tucike. booi urse sabufi alanaki serede.

bi ekxeme gala lasihime ilibume. si ume ekxere. bi cimari farhvn

suwaliyame genefi. tede xanggatai gisureci wajiha.
请 托

托阿哥一件事，只是难张口，什么缘故呢？求你的次数太多了，只是不求你，

除了你之外，想来没有成全我这个事的啊! 因此烦琐起来了，你不是为那件事来的么？

是！阿哥你怎么知道了? 今早上你阿哥就向我说了，小饭的时候我去过一次，

忽然见他不在家，刚到晌午，我又去了，未到他上屋以前，就听见喧笑的声音，

我把窗上的纸湿破，从窗孔往里看，你给我拿酒 我给你回钟，搅在一处 吃热了，
原要进去， 因为有好些不认识的朋友，干嘛要冲散人家吃酒的兴趣呢？

所以我抽身出来了，家中下人要去告诉，我急忙摆手止住了，你别急，

我明儿黑早去，向他说妥就完了。
40. kunesun i menggun

si kemuni jurara undeo. yamji cimari jurambi. aciha fulmiyen eiten

gemu giyan fiyan i dasatame wajiha. damu kunesun i menggun

kemuni eden. tasha be jafarangge ja. niyalma de bairangge mangga sehe

gisun be. enenggi teile teni akdaha. dere felefi. babade juwen gaici

baharakv. arga akv ofi. age i jakade juhe. menggun ocibe. damtun

ocibe minde majige aisilarao. amasi jihe manggi beye madagan be

bodome toodeme buki. jabxan de sini jihengge erde. majige sitabuci

inu amcaburakv ombi. jakan tokso ci udu yan menggun gajiha. kemni

baitalara unde. si dulin gamafi takvra. cai omiha manggi. dengnefi

sinde bukini. si ere tuktan mudan biga rame yabumbi wakao. inu.

sinde emu bade alaki. goromime yabure doro. gucuse de hvwaliyasun

dele. jai fejergi. alban urse be tuku doko seme faksalarakv. emu

adali gosi. uthai menggun bahara jiha butara ba bihe seme.

dere oyonggo. ume gala golmin ojoro. tuttu ohode. labdu gebu algin

de holbobuhabi. age i jombuhangge aisin gu i gese gisun kai. bi

ufuhu de ulime hafvn de falime ejeki.
盘缠银子

你还没起身么？ 早晚起身，驮子行李都整理妥当了，只是盘缠银子还没落实，

告人难的话，我今天才信了，舍着脸各处借贷不得，因没法儿，阿哥跟前来了，

或银子或当头，求帮我些，回来的时候本利算着还吧，幸而你来的早，若略迟些

也干不上，方才屯子里拿了几两银子来，还没有用呢，你拿一半去使，吃了茶

称了给你，你不是初次外出么？是我告诉你这话，还行的道理，朋友中以和为上，

待下呢，官人们不分内外，一样的爱惜就有得银子挣钱的去处，脸面要紧，

别手 长了，要是那样，于名声大有关系，阿哥提拔的，金玉一样的话啊，

我牢记寸肠吧。
41. sahaliyan turi udabure

aga atanggi tokso ci jihe. bi isinjifi kejine inenggi oho.

age jihe be fuhali oron donjihakv.donjiha bici. inu tuwanjimbihe.

musei tehe falga encu geli alban beye. donjihakvngge giyan

dabala. suweni usin aibidebi .birai cargi ba jeo i harangga bade bi.

huenhe bira wakao. inu huenhe bira.

ere aniya tubai jeku antaka. sain. umesi elgiyen.

ambula bargiyahabi. neneme bisaka sere geli hiyaribuha sere

tere gemu yoro gisun. akdaci ojorakv. gvwa hacin be aisembi.

sahaliyan turi hvda mujakv ja secina. juwan udu jiha de emu

moro hiyase bahambi. utala aniya inu ere gese akv bihe jargiyvn

mujangga age jai aika booi niyalma takvraci. mini funde udu hule

sahaliyan turi udabureo. udu yan menggun salibure bade

hengkileme bodofi minde alakini. bi da udaha ton i songkoi

age de menggunbanjibure. inu. sain boode ududu morin

hvwaitahabi kai. ere giyan ningge. musei ubade mangga hvdai

udara anggala. tubaci udafi gajici udai jabxan bahambi kai.
买黑豆

阿哥几时从村里来的？我到了好些日子了，阿哥来 我总没听见，

若听见 也来瞧阿哥，咱们住的方向不同，又是官身，听不见 是该当

罢了， 你们地亩在哪里？往河那边霸州所属的地方。不是浑河吗？

是 是浑河！今年那里的庄稼如何？好 很丰盛，大丰收了，先说涝了，

后说旱了，都是谣言，信不得，何必说别的，黑豆 只说着实贱吧，

十几个钱得一升，这些年也没像这样的，真的吗？果然 阿哥再要使唤

家人去 叫替我买几石黑豆，折多少银子扣算了告诉我，我照原买的

数目给阿哥送银子来。是啊 你家拴着几匹好马，这是该的，与其

咱们这里高价买，从那里买了拿来加倍的便宜啊。
42. guwali d e sargaxara

canaggi meni udu nofi. ai sargaxambi. fuhali sui tuwaha kai.

hoton tucifi. jingkini jugvn be yaburakv oso nakv. feme

mudalime aibide genere be sarkv. jugvn i unduri aname fonjihai

arkan seme kakv de isinaha. jahvdai de tefi. isihunde gisurendume.

omicame. dung gao sere ilhai yafan de isinafi. geli amasi kakv de

isinjitele. aifini xun dabsihabi. buda jeme wajime. bi utkai agese

yoki. muse gemu yafahan kutule sandalabuhangge geli kejine

goro seci. fahame te nakv. axxara ba inu akv. amala xun dosire

hamika be sabufi. teni morilafi hacihiyame amasi jimbi. yaluhai

guwali de isinaha bici. buruhun i biyai elden gemu sabuha.

hoton i dorgici tucike niyalma gemu hasa amcame. duka emu

gargan dasihabi sere jakade. gvnin i dolo ele ekxehe. morin

dabkime emu ergen i feksime amcahai dubeheci amcabuha.

meni beyese arkan dosinjihabe. booi urse sibxa tutafi. gemu tule

yaksibuha. yala amtangga i genehe. usatala amasi jihe secina.
郊游

前几日，我们几个人，哪什么游玩，竟遭了罪。

出了城，放着正经路不走，不知绕到哪里去了，沿着路问着，将将到了闸口跟前，

就坐上船，彼此说着话，喝着酒赶到东皋花园，又回到闸口上，早已日平西了，

刚吃完饭，我就说阿哥们走吧，咱们都步行，家里人离得又很远，实排排的坐着，

动也不动，回来见日头落了，刚骑上马，急着回来，到了关厢里 恍惚看见月色了，

城头里出来的人都叫快赶，掩了一扇门，心里更着急了，加鞭催马一气跑着赶，

赶上了个末尾，我们自己虽然将将的进来了，家里人还在老远的，都关在外头了，

实在是去的有趣，伤心失意地回来了。
43. mukdere

teike bi yamulafi. amasi jidere de. kejine aldangga ci kunggur

seme feniyen i niyalma morilahai ebsi jihe. hanci isinju nakv.

cincilame emgeri takaci. musei fe adaki tere. etuhe yaluhangge absi

sainkan. terhvn morin. weiheken furdehe. cira xehun xahun.

ambula tulejehe. mimbe sabure jakade. fonjire ba inu akv. dere

casi forofi. abka be xame tuwame duleke. nergin de bi uthai terebe

hvlame ilibufi. umesileme girubuki sembihe. amala gvnici joo ainambi.

i minbe hersere de. bi uthai derengge sembio. i gvwa be holtombi

dere. age si aika sarkv. ilan aniyai onggolo. muse i ubade tere

geli we bihe. fungsan yadahvn kai. erde jeke manggi yamjingge

be bodombi. inenggidari hergire fayangga adali. omihon be kirime.

babade facihiyaxame. emu dangxan oroho tunggiyame bahaci.

gemu hihan ningge. emu inenggi emu siran i juwe ilan mudan meni

boode jifi. erebe bairakv oci. terebe nandambi. miningge i ai jekekv.

sabka simibuhai gemu manaha. te niyalma de bairakv oho seme.

emu cimari andande uthai gvwaliy afi fe be onggohobi. beyebe

beye tukiyecengge waka. ini nantuhvn be we geli yasa de dabumbi.
发迹

方才，我去了衙门回来，老远见到乱轰轰的一群人，骑着马往这边来了，

到了跟前仔细认了认，是咱们老街坊的某人，穿的骑的好壮观，肥马轻裘，

面貌轩昂 大胖子，见了我问也不问，把脸往那边一扭望者天过去了，那时

我就要叫住，着实地羞辱他来着，后来想了想 说罢做什么，他理我 我就体面

了吗？他哄别人罢了，阿哥你岂有不知道的，三年前，咱们这里 他又是谁来着呢？

穷的腥气，早起吃了打算晚上，终日游魂一样，饿着肚子到处张罗，拾着一根草

都是稀罕的，一日至少也来我们家两三趟，不是寻这个就是寻那个，我的东西

他什么没吃过？筷子都快咂明了，如今说求不着人了，一旦之间变的忘旧了，

不是自己抬举自己，他那德行，谁又把他放在眼里呢？
44. ambarame nimarara

sikse dobori absi beiknwen. amu tulgin de gecehei getehe. abka

ger eme. bi ekxeme ilifi. uce neifi tuwaci. dule xahvn ambarame

nimarambi nikai. buda jefi inenggishvn oho manggi labsan labsan i

kiyalmame ele amba oho. bi ere baita akv de adarame bahafi emu

niyalma jifi gisureme teceki serede. booi niyalma dosifi niyalma

jihe seme alara jakade. mini dolo se selaha. emu derei nure booha

be dagilabuha. emu derei cing sere emu fuleku yaha dabaha. tereci

deote be helneme gajitala. nure booha en jen belheme jabduha.

tukiyefi elhei omicaha. hida be den hetefi tuwaci. nimanggi arbun

yaya ci bolgo saikan. sorsar sembi. abka na tuwen jaka gemu der

seme xeyen oho. tuwahai ele yenden nerebufi. sain de gurire

endebuku be halara doro be gisurehei. yamji buda jefi. dengjan

dabuha manggi teni facaha.
下大雪

昨夜里好冷，睡梦里冻醒了，天一亮我急着起来，开了房门看，原来白白花花

的下了大雪， 吃了饭 中午时， 飘落大片的雪花 越下越大了，我想着这无事

怎么得一个人来，坐着说说话儿，家里人进来告诉说，人来了，我心里很爽快了，

一面叫收拾酒菜一面点了一盆旺火，赶请了弟兄们来，酒肴早已备齐了，抬上来

慢慢的吃着酒，高高地卷起帘子来看，雪的景色比所以的都清雅，纷纷地印着，

天地万物，都煞白了，看着越发高兴了，讲论迁善改进的道理，直到吃了晚饭

点了灯才散了。
45. jorime tacibure

simbe. tuwaci bai angga canggi. giru getuken gese bicibe.

dolo surhvn akv. tere sinde latunjirakv oci. uthai sini jabxan kai.

si terebe necifi ainambi. sain gisun be umai donjirakv. aimaka

cargici tokoxoro adari murime genefi naranggi girucun tuwabuhabi.

tere xakxan be si we sembi. ja akv. gebungge nimecuke niyalma kai.

atanggi niyalma de ba bumbihe. tede daljakv baita oci ombi.

majige uxabure tatabure ba bici. yaya we de seme ba burakv k ai.

fakjilahai urunakv giyan be ejelefi. jabxaha manggi teni nakambi.

je ere kai. jiduji deduhe tasha be dekdebu nakv. kangsiri foribufi.

munahvn i amasi jihe. ere ai yokto. teifungge tuherakv. gebungge

ufararakv sehebi. sini emhun saha teile oci. aibide isinambi.

ai ocibe bi. bi sinci lakcafi uduse ahvn kai. unenggi yabure giyan

oci. sini gvnin de kimcime giyangnarakv oki seme. bi hono jombume

hacihiyame gene sembikai. fudarame ilibura kooli bio.
指教

你看起来只是寡言，外表虽像明白，心里不豁亮，他不趁你来就是你的

便宜，你惹他干什么呢？总不听好话，倒像神鬼指使的一样，倔强着去

了到底受了辱没了，那个刁头你说他是谁？不简单，有名的厉害人啊！

啥时候给人留过面子，与他无涉的则可，有一点妨碍，不管谁都不给面子，

竭尽地要站住理，得了便宜才休止，这不是么？到底把卧着的老虎哄起来了，

碰了钉子，败了性才回来，这有什么趣儿啊 ？可是说的：有拐棍不跌跤：

有名望不是着。光你一个人知道能到哪儿去呢？任凭怎么样，我比你年长

几岁，若果然该做的，即便你心里不讲究，我还是要提拔催着你去呢！

岂有阻碍你的规矩吗？


46. fancara

we ini baru ere tere sehe. ini gisun de boxobufi. mimbe gisurebumbikai.

gvwa be daldaci ojoro dabala. sinde gidaci ombio. aniya araha ci

ebsi. i aika alban de yabuha babio. enenggi aibideri omifi jio nakv.

dosinjime jaka. ara. bi ainu teni simbe sabumbi sembi. tuttu oci.

bi tookan akv. daruhai biyalame sini fonde alban de dangnahangge.

elemangga waka baha. ere gisun de. mini jili uthai monggon i da deri

oho. enenggi aiseme gisurembi. cimari jai bolgoki. age si ainu ini

gese sasa temxendumbi. tere tuttu yobodome taciha be. si aika

sarkv nio. gvnici. geli suisime omiha. damu sabuhakv donjihakv ton

okini. aiseme gisurembi. age si sarkv. e re gese ja de ja. mangga de

mangga sere niyalma de. ba buci i huwekiyembi. si ine mene bi

yobodombi hercun akv de gisun okjoslaha seci. niyalma embici

waliyame gamambi dere. cira fuhun unenggilembi kai. we inde ombi.

age si ume fancara. bi ere suihutu be dabala bade gamafi. yasa

korime. emu jergi girubume becefi. sinde ki fulhaki.



生气

谁望着他讲长讲短了？逼着叫我说他的好话啊！蒙蔽别人罢咧，瞒的了你吗？

从过年以来还走什么差事了吗？今天起那里吃了酒，刚一进来说哎呀！

我怎么才见你呀！要是那样，我不脱空经常整月地替你当差，倒得了不是了，

这个话，我的性子就到了脖颈上了，今天说什么，明天再决胜负吧，阿哥你

怎么跟他一样的争啊，他那样玩惯了的，你有什么不知道的呢！想来又是

喝的撒酒疯了，只当是没看见，没听见是呢！说什么？阿哥你不知道，

像这样丁是丁卯是卯的人，要给他留分儿，他就高兴了，你率性说

我是玩不觉的话，冒失了，人 或者撩开手罢了，一脸怒气地说呀，谁和他

过得去呢？阿哥你别生气，我把这醉闹人带到僻静处，剜着眼睛辱没他一番，

给你出气吧。







47.yargiyan taxan

tuktan imbe acaha de. niyalma baru dembei habcihiyan kvwalar

sembi. terei banin eldengge fiyangga. angga sencehe dacun sain.

mujakv buyeme tuwaha. adalame bahafi ini baru guculeme seme.

angga ci tuheburakv maktambihe. amala feliyefi. emu bade fumerehei.

ini yabuha ele baita be kimcici. dule emu tondokon niyalma waka

biheni. fiyanarara mangga holo canggi. terei yargiyan taxan be aibideri

nambumbi. tuttu bime gvnin butemji. niyalma de sain jugvn bahaburakv.

anggai ergide sini baru bajire sain sere gojime. enggici bade

tuheburengge ja akv. terei hvbin de dosika sehede sarbaitala ombi.

te bicibe. ini gala de jocibuha niyalma aika komso sembio. simhun

bukdafi toloci wajirakv kai. ede gucuse imbe jondombihede. gemu

emekei seme. ujufintarakvngge akv. yarha i boco oilo. niyalmai boco

dolo sehengge. cohome ere gese niyalma be henduhebi. yala mini

jabxan. gvnin werixefi aldangga oburakv seci. ini geoden de tuhenerakv

biheo.

真假

最初见了他，望着人很是亲热畅快，他的相貌轩昂，口齿凌厉，看着很羡慕，

想着怎样合他的意呢，不住地夸奖来着，后走上了，一处混混着，仔细体察他所做

事情，原来不是个正经人，驾虚弄空，他的真假哪里捞得着呢？而且心里阴险，

不给人好道走，口里虽说是向你好，背地里陷害的不轻，若落在他的圈套里，就是

一个仰面筋斗，即如在他手里坑害的人，还少吗？指不胜屈啊，因此朋友们提起他来

都说是可怕啊! 没有不头疼的，【豹的颜色在外表，人的成色在内里】的话特说的就是

这样的人，实在是我的侥幸，若不留心远着他，有不落入他骗局的吗？



48. fusi

tumen jaka ci umesi wesihun ni ngge be niyalma sembi. niyalma ofi.

sain ehe be ilgarakv. doro giyan be faksalarakv oci. ulha ci ai encu.

ne bicibe gucusei doro. si bi ishunde kunduleci. sain akvn. jaci

ohode aidahaxame latunju nakv. dere ura be tuwarakv. anggai ici

balai lasihidame toorengge. beyei bengsen arambio. adarame.

bajiha demun be tuwacina. hefeli wakjahvn fuhali beliyen wajiha

bime xucileme taci nakv. absi niyalma be yali madabumbi. indahvn i

gese ger sere be. niyalma gemu ek sefi donjirakv oho kai. majige

niyalmai gvnin bici. inu sereci acambihe. kemuni jilerxeme. aimaka

we imbe saixaha adali. ele hvwekiyehengge. ainu. erei ama inu

emu jalan i haha seme yabumbihe kai. aide sui arafi. ere gese

fusi banjiha. aiwaliyaha. huturi gemu ini amai fayangga gamaha.

ere uthai ini dube oho kai. geli wesiki mukdeki seci ainahai mutere.



贱货

比万物尊贵的叫做贵人，为人若不辨好歹不分道理，与畜类何异？即如朋友们的道理，

你我彼此相敬岂不好么？动不动寻来发豪横，不顾头尾，信口骂人，算自己的本事吗？

是怎么的啊？看那长的怪样，鼓着个大肚子，竟是个呆子，又学充懂文脉，好令人肉麻啊！

像狗呲牙叫一样，人都厌烦不听了，若略有人心的也该知觉来着，还恬不知耻，

到像谁夸他一样，越发起兴头来，是怎么说的呢？他老子也是一辈子行走的汉子，

什么地方作了孽，养了这样一个贱货，可叹啊！撩了得了，福分都叫他老子的灵魂

带去了，这也就是他尽头处了，再要想升腾未必能了。





49. jiha efire kvwaran

musei dolo kai. si aika gurun gvwao. mimbe tuwaci. uthai xuwe

dosimbi dere. geli hafumbure de ai ganaha. duka de isinju nakv.

uthai amasi genehengge. booi niyalma mimbe boode akv sehe

gisun de usihahao. ainahao. turgun be tucibume alarakv oci.

ainambahafi sara. ere ucuri. musei tere emu feniyen age se dahvme

acafi. jiha efire falan neihebi. jakan jifi gashvme garime. mimbe

inu urunakv gene sembi. mini beye xolo akv be. si sarkv aibi. teike

teike alban isinjire be ai boljon jai fafun xajin umesi cira. talu de

emu baita tucinjici. dere be absi obumbi. uttu ofi ushaci hvi ushakini

dabala. bi jiduji genehekv. booi urse de henduhengge. yaya we

mimbe baihanjici. boode akv seme jabu sehe. gvnihakv sini beye

jihede. dulba ahasi inu songkoi jabufi unggi nakv. teni dosifi minde

alaha. tede bi ekxeme niyalma takvrafi amcabuci. amcabuhakv

serede. mini dolo labsa. yala absi yabsi ojoro be sarkv ohobi.



赌场

咱们里头你还是外人吗？瞧我就直接进来，又何必通报呢？既然就回去的，

家里人说我不在家的话，恼了吗？啊怎样呢？若不告诉出缘故来，怎么得知道呢？

这一向咱们那一群阿哥们合着开了赌场，方才来起誓发愿的也必定叫我去，

你 岂不知道我不得空儿，一会一会的有差事，如何定得呢？再者王法很紧，偶然

出来一件事，把脸放在哪里呢？因此恼就由他恼去吧，我到底没去说给家里人们，

不管谁来找我，答应不在家，不想你来了，鲁钝的奴才们也照样的答应打发去了，

才进来告诉了我，所以我急着差人去赶，说没赶上，我心里着实失望，

不知道要怎么样的了。





50. eifu kvwaran de genere

si acanggi yafan de waliyame genehe biheo. inu .ainu. enenggi teni

jihe. sandalabuhangge umesi goro. ineku inenggi mudari amasi jici

muterakv ofi. tubade juwe dobori indehebi. sucungga inenggi hoton i

duka neire ishun uthai juraka. yamjitala yabufi teni isinaha. sikse

buda dobofi. geli emu dobori indehe. enenggi alin jakarame. uthai

jurafi amasi jihe. jugvn de udelereci tulgiyen. majige teyehe ba inu

akv. arkan seme hoton i duka be amcabuha. age gorokon bade

umbume sindahangge. udu sai n baita bicibe juse omosi de encehen

akv oci. erin de acabume waliyara de mangga. eici ainara. fe yafan

de fuhali ba akv oho. fengsi tuwara urse. gemu tere babe sain sere

jakade. teni tubade eifu kvwaran ilibubuha. eiterecibe. muse bici.

bisire doro. akv oci. akv i doro. ai hacin i hafirahvn suilashvn sehe

seme. yafan de genefi. inu emu hvntahan arki hisalambi dere.

juse omosi de isinaha manggi. damu terei dekjire dekjirakv be

hendure dabala. aika tere gese geterakv juse banjiha sehede.

ini beye uthai yafan de tekini. hono ainahai emu afaha hooxan

jiha deijimbi.



上坟

你前几天去园子上坟了吗？是，怎么今天才回来，相隔的很远，因为当天不能打来回，

在哪里歇了两宿，头一日，顶着城门开就起身，直到晚上才到，昨天供了饭，又歇了

一夜，今日东方明，就起身回来了，路上除了打间也总没歇息，刚刚的赶上了城门，

阿哥在远些的地  铰裨幔涫呛檬拢羰亲铀锩涣α磕寻词鄙戏匕。】稍趺囱兀 br />
旧园子总没地方了看风水的人们都说那地方好才在那里立了坟圈，总说了吧

咱们有呢，是有的道理没有呢，是没的道理凭他怎么样窄累也也往园里去，

奠一杯酒啊，到了子孙们面前，只论有出息没出息罢了，若是养了那样不长进的儿子

，他的儿子就是住在那园子里，还未必烧一张纸钱呢。





51. amba aga

ara ere gese amba aga de aibide genehe bihe. hvdun dosi.

mini emu gucu akv oho. giran benefi jihe. ecimari abka

tulhuxemeliyan. agara muru bicibe. inenggi dulin de isinafi

gehun ahvn galakabi. amasi marifi yabure be tuwaci. tugi

geli bombonofi yur seme sektehe. tede bi booi urse i baru.

ere akvfaijume. hasa yabu. akvci. muse toktofi aga de amcabumbi

kai seme. hendutele. uthai xor seme agame deribuhe. agesi hendu.

xehun bigan de kai. aibide jailanambi. nereku jangci etume

jabduhakv de. beyei gubci xeketele usihibuhe. hvwanggiyarakv.

mini etuku bi. tucibufi si hala. abka inu yamjiha. cimari jai hoton i

dolo dosi. mini ere koco wai yafan de sain jaka akv bicibe. boode

ujihe mihan niongniyaha kemuni udu wafi bi. emu juwe wafi sinde

ulebure. jetere be ai sembi. ere gese beyebe tomoro sain ba bahaci.

uthai jabxan kai. akvci. aga be funtume yaburakv. aika fa bio.



大雨

哎呀！这么大的雨，往那去啊？我的一个朋友故去了，送了殡来了。

今天早上天阴阴的，虽有下雨的光景，到了中午晴朗了，回来走着看，

天又一片一片地布满密云了，因此，我望着家人说：这天气不好，快走，

不然咱们一定的挨雨浇。正说着，就唰唰地下起雨来了，阿哥你说，在

旷地里往哪儿躲啊？雨衣衬衣没穿没穿妥当，浑身湿透了。无妨！有

我的衣服拿出来你换上，天也晚了，明天再进城去，我们这个幽静弯曲

的园子里虽没有什么好东西，家里养的小猪、鹅还有几个，宰  币涣礁龈愠裕 br />
说什么吃呢！这个样子找到栖息的好去处，就算运气啊！不然冒雨走不了，

还有法子吗？



52. abalara

tuktan bi abalame genehede. emu surumorin yalumbihebi.

katararangge necin. feksirengge hvdun jebele ashahabi.

teni aba sarafi genehede. orhoi dorgici emu jeren feksime

tucike. bi uthai morin be dabkime. beri darafi emgeri gabtaci.

majige amariha. gala marifi niru gaire sidende jeren i uncehen

dube axxame.dartai andande emu meifehe be delefi. alin i antu

ergi be baime wesihun ici genehe. uncehen dahalahai amcanaha

bici. geli alin be dabame boso ergi be wasime genehebi. tede

bi borin be hacihiyahai hanci amcanafi emgeri gabtaci.

geli uju be dabame duleke. gvnihakv cargici emu buhv feksime

ebsi jihe. teni alin be dabame ishun jiderengge tob seme mini

gabtaha niru de goibfi. kob seme tuheke. y ala yala injeku.

mayan sain. amcabuhangge turibuhe. murakvngge elemangga

nambuha. sarkv ursede alaci. aimaka yasa gehun holtoro adali.



打围

我初次去打围，骑的一匹马，颠的稳，跑得快，佩带箭囊，绕放开围走着，

草丛里跑出一只黄羊，我就加着马，拉开弓射了一箭，稍微落后些，回手

拔箭时，那黄羊摆了摆尾巴，转眼之间就过了一个山坡，往阳坡去了，我

跟着尾巴赶去，过了山又往山背里去了，所以我加马赶到跟前，射了一箭，

又从头上过去了，不料一只鹿由那边往这边跑了过来，绕过山迎着来，

正中在我射的箭上，噗的一声就倒了，实在是笑话，彩头好啊！赶上的

放跑了，没哨的倒得了，若告诉那不知道的人，倒像是睁着眼睛撒谎一样。





53. jiha efire

ara si ainahabi. muse giyanakv udu biya acahakv. ai hvdun de.

salu xarapi. sakda fiyan gaiha. age si mimbe angga sijirhvn seme

ume wakaxara. ulahilame donjici. si te jiha efire de dos ifi. tutala

bekdun araha sembi. yala oci. efiku waka kai. majige bargiyaha

de sain. ere gemu oron akv gisun niyalmai bajibuhangge. si akdarakv

oci. narhvxame fujululacina. ai gisun serengge. beyei yabuhangge

be beye endembio. gucuse gemu simbe leolehe be tuwaci. sinde

inu majige bifi dere. jiha efire de ai dube. lifa dosika sehede.

ai bihe seme taksimbi. wajime dube de weile daksin ararakv oci.

uthai majige hede funceburakv.boo boigon fulafvn wajifi. teni

nakambi. ere gesengge musei xan de donjiha yasa de sabuhangge.

labdu akv bicibe. absi akv tanggv funcehebi. si bi muse saha tuwaha

gucu kai . aika same tafularakv wei guwanta seci. banjire sain

serengge aide. ainame akv oci sain dabala bi fujurulafi ainambi.



赌钱

哎呀，你怎么了？咱们有几个月没见面了，怎么怎么快，胡子白了，模样苍老了。

阿哥你别怪我的嘴直， 风闻说你如今玩起钱了，欠了好些钱，要是真的，

可不是好玩的啊，略收敛些才好呢。这全是没影的话，人编造的，你若不信，可以

仔细打听好了。什么话！自己走的，自己不知道吗？看着朋友们都议论你，

你略有些吧，赌钱啊，哪是手，要说是陷进去了，就说是有什么，能存得住呢？

终究不遭罪，即将毫无所存，产业荡尽之时才歇手呢！像这样的咱们的耳朵里听见，

眼睛看到的虽然不多，至少也有一百还多，咱们是知己的朋友啊！若是明知不劝，

说与谁相干，岂说得是相好吗？要是没事的事，好罢咧，我们打听作什么呢？









54. amba edun

sikse umai edun su akv. abka hocikosaka bihengge. gaitai

eherefi sohon xun i elden gemu fundehun ohobi. tede bi faijume

ayan edun dara isika. edun dekdere onggolo. muse yoki sefi.

beri beri facafi boode isinarangge. hoo seme amba edun damu

daribuhe. mooi subehe edun de febume lasihibure asuki. absi.

ersun. h vjime dahai. dobori dulin otolo teni majige toroko ecimari

ebsi jidere de. jugvn giyai de yabure urse. gemu ilime muterakv.

ho ha seme sujumbi. bi aika edun i cashvn bihe bici. hono tebe

bihe. geli edun i isuhun ojoro jakade. dere ai ulme i tokoro adali.

cak cak sembi. gala simhun beberefi xusiha jafara de gemu

fakjin akv ohobi. juliyaha cifenggu na de isinanggala. uthai

juhene nakv. katak seme meyen meyen i lakcambi. adada.

banjiha ci ebsi ere gese beikuwen be. we dulembuhe bihebi.



大风

昨天并没风，是好好的天气来着，清清亮亮的日色忽然变得冷飕飕的了。

那个我说不妥，大风要来了啊，趁着风还没起，咱们走吧！所以各自散了，

将到家里，就刮起大风来了，树梢被刮的作响，好可怕，一直刮着风响，

刮到半夜里，才略停了些。今天早起往这来，走着见街道上的行人，全都

站不住，呵呵哈哈地跑啊，我若顺着风来还好，又是迎着风的上头，脸

冻 的像针扎的一样疼，手指冻僵了，拿鞭子的劲都没了，吐的吐沫将到

地上就冻成了冰，跌成几节子了，好冷啊！有生以来，这样的寒冷谁经历

过呢？





55. doholon

si sarkv. ini ere gemu se asihan senggi sukdun etuhun i haran.

udu mudan koro baha manggi. ini cisui amtan tuhembi kai.

aide saha seci bi daci uthai basilara de mujakv amuran.

mini emu mukvn i ahvn i emgi inenggidari urebumbihe.

mini ahvn i gidalahangge umesi mangga. juwan udu niyalma

sehe. seme. ini beyede hanci fimeci ojorakv. uttu bime. hono

emu mangga. bata be ucarahabi. nakcu i boode jihe emu

toksoi niyalma. bethe doholon. loho maksime bahanambi.

juwe niyalma emu bade ucarafi. erdemu be cendeki seme.

teisu agvra be gaiha manggi. mini age yasa de geli imbe

dabumbio.anahvjara ba inu akv. uthai gida be dargiyafi.

niyaman jaka de baime emgeri gidalaha. tere doholon majige

ekxerakv. elhe nuhan i jeyen exeme. emgeri jailabume sacime

ofi. gida i dube uthai mokso emu meyen genehe. gida be gocime

jabdanggala loho aifini monggon de sidaha. tani jailaki serede

monggon be hahvra nakv. lasihime emgeri fahara jakade. ududu

okson i dubede maktafi. kub seme tuheke. tereci niyancan bijafi.

jai tacirakv oho. erebe tuwaci. abkai fejergi ambakai. mannga

urse ai yadara.



瘸子

你不知道，这全是他年轻血气壮的过失，吃过几次亏，他那高兴自然就去了啊。

从哪知道的呢，我从前就很爱打闹耍弄，和我的一个宗族的阿哥每天在一起演习来着，

我阿哥的长枪耍的很精，就说是几十人不能近到他身边，这样的后来还遇见一个对手呢！

来舅舅家的一个村的人，瘸着腿说是会耍腰刀，他们二人会在一处，要试试本事，

各自拿了兵器，我阿哥眼里还有他吗？也不谦让一下就抖动长枪往心窝里一扎，

那个瘸子一点不慌  玫缎笨囊幌拢で刮伺部犊常雇肪涂恼哿艘唤冢 br />
将抽枪时那腰刀早已放在脖子上了，刚要躲时被刀把脖子缠住，跟着就要砍上，

倒退了好几步，噗的一声就跌倒了，因此把高兴打断了，在也不学了，以此看来，

天下之大，不乏能人。





56. genggiyen biya

cananggi be wargi alin de oihori sebjelehe bihe. inenggi

xun de sargaxara efire be hono ai sembi. dobori oho manggi.

ele se selaha. meni udu nofi yamji buda jefi. jahvdai de tehe

manggi goidahakv. biya mukdefi gehunelden fosokongge.

uthai inenggi xun i adali. elhei xurubume edun i ici wasihvn

genehei. alin i oforo be murime dulefi tuwaci. abka bilai boco

fuhali ilgaburakv hvwai sembi. yala alin genggiyen muke

bolgo seci ombi. selbihei ulhv hono i xumin bade isinaha

bici. holkonde jungken i jilgan yang seme edun i ici xan de

bahabure jakade. tumen hanci i gvni n seolen ede isinjifi.

uthai muke de oboho adali. geterembuhekvngge akv.

udu jalan ci colgorome tucike enduri sehe seme. manggi

tuttu sebjelere dabala. tuttu ofi ishunde amtanggai omicahai

hercun akv adarame gereke be gemu sarkv ohobi. niyalma

seme jalan de banjifi. enteke genggiyen bira sain arbun

giyanakv udu. unthuri dulembumbi. hairakan akv semeo.



明月

我们前日去了西山，何等快乐，白日里游玩，说它做什么，到了晚上，

越发爽快了，我们几个人吃了饭，坐上了船，不多时侯月已高升，

月光照射的像白昼一样，慢慢地撑着船顺风而去，转过山嘴一看，

竟是天水一色，大水无边，真可谓山清水秀，又撑着船到了芦苇深处，

忽然顺风听到当当的钟声，到了那时，竟把那万宗思虑付之流水，

没有不干干净净的了，超凡出世的神仙也不过如此快乐罢了。同是那样

彼此畅快，也不知怎的天就亮了。人生在世能遇见几次那样的美景明月

呢！徒然过去不可惜吗   br />




57. cira

si nainahabi. cira biyabiyahvn kob seme wasifi. ere burun

ohobi. age si sarkv. ere udu inenggi ilan fetere de wasu umesi

ehe. tere dade. geli gaitai xahvrun. holkonde halhvn. fuhali

toktohon akv. tuttu ofi niyalma gemu deyebe ujire an kemun

baharakv. cananggi budai erinde xahvruxaka bihengge.

gaitai halhvn ofi. niyalma hamici ojorakv fathaxambi.

beyei gubci hvmbur seme nei tucire jakade. sijigiyan be sufi

majige serguwexeki seme emu moro xahvrun muke omiha

bici. ilihai andande uthai uju nimeme deribuhe. oforo inu

wanggiyanaha bilha ini sibuha. beye tugi de tehe adali hvi sembi.

sini beye teile waka.mini beye inu asuru cihakv. axxara be

baimbi. jabxan de sikse jekengge omihangge be wacihiyame

oksiha. akvci enenggi inu katunjambi ojorakv oho. bisinde

emu sain arga tacibure. damu hefeli be omiholobu komsokon

i jefu. labdulara. tuttu ohode uthai majige xahvraka seme.

inu ainaha seme. hvwanggiyarakv.



气色

你怎么了，气色煞白的，消瘦的这样了！阿哥你有所不知，这几日刨沟

的气味很不好，又加上忽冷忽热，竟没有准，所以人不能将养身体，而且

前日吃饭时曾凉快过，忽然使人受不得，烦躁的很，出来通身的汗，

把袍子脱了凉快着，喝了一碗凉水，头就疼了起来，鼻子也不通气伤风了，

嗓子也哑了，浑身发冷【身子在云端】觉得昏沉了。并不是你一个人

那样的，我的身体也有些不舒服，懒得动弹，幸亏昨天吃的喝的全吐了，

不然今天也不能勉强来，我教给你一个好方法，把肚子饿着，少吃东西，

不要多贪了，若是那样的时候就是着点凉也无妨的啊。

宜里恒

感谢楼主！   {:soso_e179:}

石小满

感谢楼主~~~慢慢看去{:soso_e179:}