|
背景介绍：
《辉番卡伦来信》，系书信体散文，用满文创作，译成汉文2500字。作者沃克津，又作倭克津，锡伯营镶白旗（五牛录人）。1824年（18岁）入伍任披甲。1849年补放骁骑校拟陪一次，此前，曾巡查边界等出差八次。1851年升任镶白旗骁骑校。1859年任白旗防御，此前巡查边界等又出差两次。1862年补放佐领拟陪一次。《来信》约在19世纪三四十年代所写。从信的历史背景分析，反映了锡伯族官兵戍边卫疆的历史活动，其历史价值高于文学价值。众所周知，清政府调遣锡伯军民移驻伊犁，主要是从戍边的目的考虑的。锡伯军民立足伊犁伊始，就投入驻守固尔班托海等18处卡伦。此处，由于索伦营官兵不敷调遣，伊犁将军又决定定期自锡伯营调遣官兵，协助索伦营防守辉番卡伦和崆郭罗鄂伦卡伦，沃克津就是被调防辉番卡伦一任时写这封信的。《来信》用优美顺畅的文学语言，细致描写了自锡伯营至辉番卡伦沿途自然景致、地理风貌、村落人情、每到一处，对所见所闻又发表议论，畅抒自己的见解;他面对卡伦官兵的恋乡心态和日益松弛的卡伦现状，出于保家卫国的高度责任心，郑重阐述了面对虎视眈眈的外夷加强防守卡伦的重要性，并记述了他以身作则整顿辉番卡伦秩序的情况。《来信》是历史的见证。在信中记述的辉番卡伦、齐齐罕、策济等地，在1864年以前均为中国领土，1864年沙俄通过逼签《中俄勘分西北界约记》。完全割占了包括辉番卡伦在内的我国西北领土4万多平方公里，这是中国近代史上的一个耻辱。《来信》不仅具有重要的史料价值，而且艺术上也很成功，在锡伯族文学史上占有重要的位置。（摘自《锡伯文化》）下面请欣赏锡伯族倭克津的满文名作《辉番卡伦的信》。
书信正文：
hvifan karun i jasigan
geren gosingga ahvn, mergen deo sai elhe be baime alibuha,wesihun sai boode yooni saiyvn,eiten hacin yooni fitheme acabungga dere. gosime buhe jasigan be gemu ilhi aname bargiyame bahafi,ulhibuhe ele muru be gemu akvnamesafi,alimbaharakv urgunjeme,gucu sai jurgan den jiramin be elei kidubumbi. fakcahaci morin i uju wargi baru forofi yabume,amargi guwali be tucifi,amba doogan be dooha,da ioi xu be dulefi talki de isitala,morin fatha ilinjarakv,niyalma buraki be futume yabume,okson tome goro ofi,merkime gvnirengge elei hing sembi, isinahala bade babe takarakv bime,bade es’hun ofi,facihiyaxarangge elemangga nemebumbi,xuntuhuni gulhun inenggi yabume,emu takara niyalma be saburakv,angga olhotolo emu gisun hese be takara niyalma be ucararakv,ede teni jalani kebu aisi jugvn encu,yaya niyalma de gemu meimeni mujilen bisirebe saha.nekeliyen duyen,suburi anduhvri yabume,cahan usu,i jiyan fang,dzi ni he,guwang de ciyoo be dulefi teni,ten be wesihulere hoton de isinaha,hoxo mudan i ajige ba ofi,indere baitara boo be baire de mangga,heni tanai ajige hvdai ba ofi,buda uncara babe baharkv,taka katunjame emu dobori indefi,aciha fulmiyen be dastafi,morin be bordome bifi,jai erde morilafi hadala tatame duin ici tuwame,dergi baru ili bira be hargaxaci,boo gaxan be saburakv,wargi baru karaci amba yunggan mangkan hetu dalihabi,hoton i dergi amargi de,alimtu ke sere juwe niru bi,wargi julergide fungge horgos sere juwe gvsa bi,gaxan tokso suwaliyagajame tefi,genere ici be sarkv,jugvn junta hiyahajame bifi,ya emken be yabure be sarkv,mangdame ekxere mujilen tuwai adali,bai arbun be tuwara xolo akv,albani bilgan jijuhan i gese de ai gelhun akv majige heoledembi. morin be dabkiyame neneme solon i to uheri da i boo be baime genehe,fonjici to uheri da boode akv,siden baitai jalin yabuha ofi,bahame acahakv. xu ri,udu werifi cai omibucibe,gisun hese de ures’hvn akv ofi,booi baita be leolecere de mangga,aimaka hele hempe i adali,tereci juwari muke be olome mangkan be dabame yaburede,jugvn goro elei serebumbi,yunggan mangkan i dolo jing hacihiyame yabure de,morin inu terembi. aciga inu waikurambi,baibi niyalma be faihacabumbi.morin yunggan dolo yaburede fatha i oron ujen,buraki jugvn de faihacara mujilen ilhangga enggemu be dalihabi,holo i dorgibe yabuci,hocin dolo tefi abka be tuwara adali,den golo de tafaci,niyalma nirugan dolo bisire adali,uttu goidame yabuhai,gaitai genggiyen abka be iletu sabuhangge,aimaka encu abka bisire adali,alin bira buru bara,saikan sukdun be tucibuhebi,bujan moo niohon lukungge,niyengniyeri fiyan be giyamnahabi,gvlmahvn bigan de feksime,olhvma bujan dolo guwendembi,hvwaliyasun edun de facihiyaxara gvnin heni nitaraha,gas’ha i mudan de gusucere mujilen subuhe. bujan be duleme,moo be xorgime yabure de udu han gurun i meren mangga hafan seme uju be gidambi,hailan moo be jailabume jugvn baime yabure de ,jeo gurun i meng xi xi baturu seme hvlacame tuwambi.uttu yabume emu erin buda i kemun ome,xeri bujan dorgici ududu giyalan elbeni boo sabumbi.udu lung xang ni somiha sain boo waka ocibe,yargiyan i ceji gaxan i hafan coohai sain ba , usin huweki,mutun labdu,ba onco damu muke hafirhvn,aika yohoron feteme muke yaruci,ai tarici sain akvni,jugvn de darime niyamangga niyalma be tuwaci alban de genehekv oci,uthai usin de bi,udu musei niyalmai gaxan secibe gurime jifi,aniya goidara jakade takara niyalma komso,narxame bici ojorkv ofi,morin i olon be ciralafi,geli juraka,cicigan inu ceji i adali,samal inu tuttu,ubade mukvn i niyalma bifi,aciga be ebubufi morin be ergembuhe,tese cai buda tukiyefi ulebuhe, be inu majige oyomburakv jaka be tukiyefi alibuha,sabuha donjiha niyalma gemu jifi niyamangga be fonjime,gucu be fujurulambi. goro ba de niyamangga niyalma be acahade,encu hacin buyenin bi,be inu niyaman be tuwaname gucu de acame herecun akv de ,xun wargi baru tuheme,genggiyen biya dergide muktele bihe,uttu ofi,ekxeme saksime,hontoho inenggi yabufi teni beye ergehe,jai inenggi morilafi hvfan i baru yabume,turgen i babe dulere de tuwaci,ba onco muke elgiyen,orho moo fosin luku,wargi duin gvsa i ujui jergi sain ba,karun halara erin bilgan bifi gucu be fujurulara xolo akv,inenggi dulin de teni harangga karun de isinaha. uju be tukiyefi tuwaci,obo i dele den kararangge bi,dukai julergi enggeleme tuwarangge bi,ede teni marire niyalmai mujilen sirden i gese,karara yasa oliha i gese be saha,gvnin werixeme tuwaci,karun i boo hvwa be deken ba de weilehebi,dergi julergide mukdehen emu giyalan bi,tob amargi de amba hailan emu da banjihabi,mukdehen xurdeme fodoho moo be guribuhebi,gemu is’hun sefere ohobi,miyoo julergide encu yohoron fetefi,fik seme moo guribufi gemu boktang arahabi,inu gemu weihun saikan,duka i juleri morin ci ebume,karun i cooha faidame okdohobi. emu giyalan hiyatari,juwe gargan i undehen duka be dosime,hvwa i dulimbade fe hafan doro i etuku mahala etufi,ice hafan be okdome aliyahabi. cira acame neneme halhvn xahvrun be fonjifi,sirame siden cisu be fonjiha,xurdeme tuwaci tob dulimbade , necingge boo ilan giyalan bi,galai da i tere boo sembi,fangkala ajige bicibe akdun beki,wargi ergide solon i hafan coohai tatan juwe giyalan, dergide morin lempen udu son i ufuhi bi,duka i juwe ergide emte giyalan boo bi,ere monggo coohai tatan inu. hvwa hecen amba akv bicibe gulhun beki,tob wargi ergide karan i gebu be obo sembi.den sehuheri emhun tucikebi,fe hafan aliyame ilire jakade ,narhvxame tuwame jabdurakv,gala tukiyeceme nahvnjame dosifi tuwaci,boo be ilan giyalan obume giyalafi,amargide nahan weilere jakade,elei hafirhvn ajige be tuyembume aimaka saksaha dudu i feye i adali,dorgi uce i dalba i fajiran de ,tonggo de ududu jowen mooi xusihe be ulime lakiyafi,gemu inenggi ton be arahabi.dobori inenggi be ejere de baitalara be saha. fajiran de undehen be hadafi,bithe dangse sindara giyalakv obuhabi,na de lifahan be sahame fiyeleku i tehen arahabi.xanggiyan de fengxabufi boo xugin nilhohe gese ofi,sukdun wa niyalma de bahabumbi. is’hunde anahvnjame tefi cai tukiyeme buda dagilaha manggi,siden baita be joolame afabuha amala,fe hafan cooha aciha be acifi,jurara de hafan cooha yooni dukai tule fudefi,udu gisun kicere faxxara be ginggurefi,yasa tuwame morin yalubufi jurambuha amala,boode marime dosifi,etuku umiyesun be sufi,geren urse be gaifi,boo hvwa be fusume erime,buraki be geterembume,dere be feme hontoho inenggide teni wajiha,neneme karun duka be tucifi xurdeme tuwaha,sirame mukdehen de dosifi enduri oron de hargaxaci,ilan jalan i ibgan be dahabure amba han.horon ferguwecuke goro karmatara abkai enduri be juktehebi,juwe dalbade,alin,ba,jugvn,muduri,tuwa,edun,morin,badi mafa jergi enduri be juktehebi,uce de nenehe hafasai alibuha iletulehen juru hergen bi, amala obo de tafafi tuwaci,cibsengge dalire karan seme arahabi,dolo latubuha hergen be kimcici,karun be araha aniya biya,turgun be ejehebi,juwe dalbade emu mujilen i sain bodogon be mutebumbi,minggan bade ferguwecuke gungge be ilibumbi,seme arahabi. amargi fajiran ningge gemu efujefi kimcici ojorakv ohobi,julergi fajilan de emu ba na i nirugan bi,narhvxame kimcici,birai julergi amargi geren karun i nirugan be saha,ai niyalma arahangge seme fonjici,sara niyalma alame gemu birai julergi mo jergi janggin beyei gala i arahangge seme alambi,ede teni julgei gisun,araha niyalma terakv,tere niyalma ararakv sere gisun be akdaha.tuktan de karan de tafafi xurdeme tuwaha,julergide ili bira,amargide alin bujan be sabumbi,ba onco orho moo luku, tuwakiyaci ojoro oyonggo ba waka, tulergi aiman suwaliyagajame tefi,furdan kamani akv,gurun boo karun tebuhengge tuwakiyara seremxere jalin,uttu de adarame hvlha holo be jebkelembi,holbobuhangge weihuken waka be dahame yargiyan i kiceci acambi,afaha alban yargiyan i ujen de absi oci sain ombini seme bodome tereci obo ci ebufi,geren cooha sebe isabufi,karun de tere doro be ulhibume xan de ulime emu jergi alafi,eiten baita be oihorilame heolederakv fe kooli be dahame yabumbi,udu baitakv ocibe gelhun akv beyebe ergemburakv,erde, erde ilime,goidame amgame, beyebe tuwancihiyafi,niyalma be dasara be kicembi,beyei saha be teile memererakv bime,inu niyalmai gisun be balai donjirakv,urunakv giyan de acanara be baimbi,uttu dulembume udu inenggi ome,alban toktofi hafan cooha gemu ilimbahan,baisin ucuri coohai urse asigan ningge moo be mudame tanggilakv arambi. se ambakan ningge hooxan be bukdame tonikv arambi. erebe ceni inenggibe dulembure baita obuhabi.bi oci ese ci encu xolo de ice gergen tacimbi,faihacame gusuceci fe bithe be niyelembi,erde yamji siden baita icihiyaha xolo de duka i tule tunggen gabtame urebumbi,juwari xun mujakv golmin bicibe,erin be hairame kicen hvsun baitalambi,galman ijin jiduji labdu ,banin be toktobuha de jobocun sereburakv ombi,niyengniyeri ujude karun de tebuhe,bolori ujude teni halara inenggi ombi,hvdun bedereki seme gvnirakvngge dergi toktobuha fafun be jurcere de olhombi,gvwa urse mimbe buyenin beliyen seme basumbi,bi hendume tuttu waka,abkai cikten i sebjen be waliyafi,ainu boo boigon akv be alhvdambi, ere gemu yargiyan gisun ,umai sudeme gamaha ba akv,gisun golmin hooxan foholon be dahame,gvwa hacin be dere acaha manggi leoleceki,emu galai duin idu i gucusa de yongkiyan i arame muterakv be dahame, giljame uhei bulekuxefi,miosirilame gvnin sidarao,erei jalin.
elhe be baiha.
汉语译文：
愚某谨禀者：诸仁兄贤弟安否？贵府老少悉康健？相继恩赐之华札，迭次奉接;所教诸事，一一 铭刻在心。在此，愚某不胜欢忭！切感诸友深厚之情谊。使吾倍加惦念不已！话别之后，马首朝西，步出北郊，过大桥，经榆树，直至塔尔奇。马不停蹄；人冒风尘躜行，实感步步为远，因此，怀友之情，愈加孜孜然！所过之处，人生地疏，忧愁之心，乃与时俱增。终日赶程，不见一相识之人，竟至口乾舌燥，更不遇一知音者。于此，始知名利异途，人各其心矣。躜行不止，经过察罕乌苏、一间房、紫泥河、广德桥，始抵拱宸城。因是偏僻屯镇，投宿无所；区区郊市，饭馆亦难相寻。故暂息一夜，饱喂马匹，整理行装，翌晨乘骑登程，缓辔四顾。向东眺望，伊犁大河历历在目，惟不见家乡何处！转眸西睹暑，大漠横阻去路。在城垣东北角，有阿里木图、柯两个牛录；西南方向，又有富色克、霍尔果斯等旗在焉。村庄相杂，去向难辨；途径交错。不知何者是去路，因心急如焚无暇观赏风土人情，且换防有限，又何敢稍怠！故复策马前行．先去托总管（即索伦营总管——译者）府第 拜访，正值公出，未得会晤。虽有淑人（三品夫人，托总管内人——译者）相留款待，只因言语不谙，难叙家常。于是，又认镫乘骑，跋山涉水，倍觉路途之遥远。在沙冈中躜行，马甚吃力，驮又歪斜，令人烦躁不堪。马履沙地，其蹄亦沉，诚有“慢马春愁压绣鞍”之感。人行谷底，宛如坐井观天；或登高冈，犹如人在画中．如此躜行良久，碧空赫然展现，发似别有一番天地。此处，山川秀丽，漫吐芳艳，林木青青，点缀着色，兔玩于野，雉鸣林间，和风拂面，舒展愁肠，莺声悦耳，俾解离骚。从林木丛中穿过，虽汉之强项令（汉董宪勇男士也——译者）亦要低首，拨开树木寻道而行；既周之孟贲（战国勇士——译者）亦得左顾右盼也。人马皆淋汗水，约行顿饭时刻，从疏落林木之间，窥见几间茅屋，此处虽非隆尚居士之隐居，确系策济乡官兵之佳寓也。此地方，土地广阔，田亩肥沃，物产丰饶，惟奈水源不足也！倘若兴修水利，凿渠引水，种何不宜哉。
途次访友，非公山则即在田里锄禾。此地虽为我部族所居之村屯，因徙来日久。故相识者无多。因公务在身，不宜久恋，又勒紧马肚带，策马前去。齐齐罕之形势，亦与策济相同，萨玛尔亦然。此处有宗室至亲，进卸息马。伊等盛情款待，吾以微物相酬。当由见者闻者，接踵而来，探问亲友。异乡亲友相遇，其情格外殷切。我等亦去访亲拜友，不觉金乌西坠，玉兔东升。相酬半日，始得歇榻。翌日又备马启程，直往辉番卡伦进发。经图尔根地方，是处地广水丰，草木丛生，为西四旗第一沃野也，亦系吾部族之防地。因换防在即，无暇访朋拜友了。
红日当空，正直晌午时分，方抵达辉番卡伦。举目眺望，原班弁兵有在了望台引颈东望者，亦有在营房大门外立候者。于是深信归心似箭，望眼欲穿之说。留心观察卡伦形势，卡伦乃设在高阜之上，其东南建有寺庙一座，正北长有大树一棵，寺庙四财所植之树，约有一柞粗细。寺庙之南，另开一渠，密植树木，成为“博斯塘”（绿洲——译 者），其境亦很秀雅。行至门外下马，早有卡伦士兵列队迎接。进入以树条编织之两扇板门，便见旧官衣冠楚楚候于院中。寒暄几句，次询及公私之情。环顾院中，正中有平房三间，谓之噶赍达（翼长）住室。房屋虽低矮窄小。亦甚坚固。两旁有索伦官兵住房二间，东西两翼益有马厩。大门内两侧，各有一间平房，此乃厄鲁特营士兵之住所也。 院落虽不宽敞，尚称整齐坚固。卡伦以西，有了望台一座，名曰“鄂博”，巍然屹立，由于旧官立候，故不及细观，举手相让，入门而视，房屋隔作三间，西北盘炕，愈显得狭小。好似鹊鸠之窠；里间门侧壁上，线穿数十木牌，悉书月日之数，心知计日之用。北墙上方还钉有木板一块，充作存放文书档册之架；地下盘有泥土火盆，烟熏屋顶如漆，气味袭人。彼此谦让入坐，饮茶用餐之后，旋又接交公事完毕，旧官整备行囊，启程返程。留在卡伦之官兵，悉出大门送行，并嘱数言，以资相互勉励。
送走旧官，回转房间，更换衣着，率领属众，洒扫房院，清除尘埃，半日始竣。嗣后，先出卡伦大巡视，后走入寺庙，礼拜神位。庙堂之内供奉“三世降魔大帝”与“威灵镇远天神”；两侧尚祭有山神、土地神、路神、龙王、火神、马神和班第祖师等诸神灵。门上悬有前任侍卫恭题之匾额及对联。又登上鄂博观瞻，见有满文题书“sibs-ingga be dalir karun"（满语，前哨卡伦之意）字样详。详视内贴之字迹，系注记修筑卡伦之年月日与修建辉番卡伦之原委。两边亦有一幅对联云：“一心成良谋，千里建奇功”。北墙之字已模糊难辨；南壁挂一地图，仔细观看，始认出伊犁河以南以北诸卡伦之方位图也。询问出自何人之手？知情者说：此乃河南（即今之 察布查尔锡伯自治县）莫防御（防御系官衔）亲手之作。于此，确信古人所言：“建者不住，住者不建”之语。初上了望台环顾四周，见南有伊犁河，北有山林，且地广草密，并非驻守之要隘。而外夷交错杂处，又无关卡可据，国家之所以设立卡伦者，本为防守之计耳。如此地形，焉能防范盗贼耶？其关系非轻，应尽力勤奋。念责任之重大，又何敢稍事怠慢．于是，走下鄂博。召集众士兵，将驻防卡伦之道理。一一贯耳面训。凡大小诸事，均不得怠慢迟缓，一切因循旧规而行。虽无大事，亦不敢用闲情自在。夙醒夜寐；以身守法，以治他人；既不固执己见，亦不谗信他人。一切以求理达，如此数日，公事就绪，官兵亦习以如常。公务之 余，少壮士兵弯木制弹弓，年长者正叠纸做棋盘，以此作为伊等 消遣之计。吾则不同，闲暇之时，则习学新文。 烦闷之际，则浏览古籍，以长知识。朝夕公务之余，又在大门外练习射鼓。夏日虽长，但爱惜时光，黾勉于事；蚊虻虽多，因已神定，也不觉其艰辛矣。
春末来驻卡伦，秋初至换防之期。竟不思速返家乡者，恐违定章耳。他人笑我情痴，吾云非也。人而何以放弃天伦之乐，妄效无家可归者乎？此系吾之肺腑之语，并无舞文弄墨之处。因盲长而笺短，衷肠难尽，余[容会面时再叙。万望宽恕一手难书四班诸友之咎，共签垂谅，为此拜书谨上。
|
IP卡
狗仔卡
发表于 2012-9-18 16:55:10
提升卡
置顶卡
沉默卡
喧嚣卡
变色卡
显身卡
发表于 2012-9-18 19:06:49
楼主
发表于 2012-9-19 13:34:49
