乾隆皇帝说：“东是dergi，西是wargi。”

jahari

abkai wehiyehe han hendume dergi be 东 sembime wargi be 西 sembi sehebihe

乾隆皇帝所作满文《hvwang ho bira i sekiyen》诗及其御制汉文《河源诗》翻译中互相对应dergi为东，wargi为西。

erei birai sekiyen kemuni julergi ergide bi,

然河其南寄，

ereqi geli wargi ergide baiqi,

因更向西行，

erei wargi ergide amba wehe bifi,

更西得巨石，

erei dergi sekiyen de biyooran ekqin bifi,

再上则赤壁，

utala eyen dergi julergi qi amargi baru mudalifi,

东南流折北，

dergi baru odon noor be fondoloro jakade,

穿星宿海东，

全诗满文原文以及御制汉文翻译如下：

乾隆《御制河源诗》（hvwang ho birai sekiyen）（有清一代，于康熙四十三年，圣祖命舒兰、拉锡穷黄河之源。乾隆四十七年，高宗复命阿弥达祭告河神，探黄河真源。《河源诗》就是根据阿弥达所奏河源情况写的叙事诗）

daqi qolhon sunja sehe bime,

dade bilten duin seme ulahabi,

damu hvwang ho bira emu bilten ofi,

da gungge abka na de aisilahabi.



enteke akdun dalan uyun mudangga be karmaha bime,

ere udu aniya kemuni baita bihebi,

erei weilen hv zi ho bira be sibure gese ofi,

ede ferguwequke sekiyen de gingguleme weqebuhebi.



uttu ofi hiya be unggifi,

urunakv sekiyen de isinakini seme baihanabuha,

uthai marifi iqe nirugan be ibebure jakade,

udu ba fe nirugan de aqanarakv ohobi.



onggolo odon noor omo sehengge,

omo uthai birai sekiyen inu sehebi,

odon serengge monggo gisun,

oron usiha be odon sembi.



ere udu taxaraha ba akv biqibe,

erei birai sekiyen kemuni julergi ergide bi,

ereqi geli wargi ergide baiqi,

ele mudangga bime xumin ohobi.



aisin i boqoi gese suwayan ofi,

aldangga eyen umai suwaliyaganjahakvbi,

ai monggo gebu seme fonjiqi,

altan gool seme gebulehebi.



ede altan oqi uthai aisin,

ere gool sere gisun bira sehebi,

erei wargi ergide amba wehe bifi,

emgeri fonjiqi inu monggo gebu bihebi.



altan gadasu seme gebulehengge,

amargi i hadaha usiha de duibulehebi,

amba muke be dahangge doose nomun de aqaha ofi,

absi ferguwequke julge te ishunde aqahabi.



erei dergi sekiyen de biyooran ekqin bifi,

ekqin i dele abkai bilten gese omo bi,

ere xeri qi suwayan muke fusihvn eyeme,

ereni teni yargiyan sekiyen be bahafi saha.



ubai alin i boihon gemu suwayan ofi,

umai moo i bujan banjihakvbi,

utala eyen dergi julergi qi amargi baru mudalifi,

urkuji ilan tanggv ba be xurdehebi.



dergi baru odon noor be fondoloro jakade,

dendefi boqo majige nitan ome kvbulikabi,

deserepi wasihvn iqi gui de pu de isinafi,

den boljon fuhali suwayan boqo ohobi.



erei onggolo odon noor be sekiyen sehe be kimqiqi,

ede inu hon fikatala taxaraha qalabuhakvbi,

ereqi ji lin bithede niyalma bi sehengge,

emu hehe qeqe obure be sabuha sembi.



tuttu jang kiyan i gajiha tehe i wehe oqi,

turgun be ging qu gi bithede tuqibuhebi,

tulbime bodome odon noor de isinaha turgunde,

tubaqi ishunde ulanduhai ele dalihvn ohobi.



abka i emu de banjirengge de dalibufi,

arbun jijungge nomon de jorin tuqibuhebi,

aname yargiyalafi terei narhvn be ejeme,

aniyadari boljon elhe ojoro be baire be kiqembi.



微岳曰有五，微渎曰有四，四渎河居一，宏功赞天地。

金堤护九曲，迩年每有事，瓠子计已竭，灵源致虔祭。

因遣侍卫往，穷源命必至，归来新图呈，旧图称未备。

旧云星宿海，便即河源是，蒙古语鄂敦，鄂敦星宿谓。

此固非差讹，然河其南寄，因更向西行，溯洄川益邃。

色赤作黄金，别流无敢厕，询以蒙古名，曰阿勒坦郭勒。

阿勒坦谓黄金，郭勒则河义，更西得巨石，询蒙古名字。

阿勒坦噶达素，北极星名意，司水见道经，不约古今契。

再上则赤壁，壁端天池积，酾泉作金色，真源信无二。

山土胥金色，更无林木翳，东南流折北，屈注三百里。

穿星宿海东，色微淡以易，东至贵德堡，遂作纯黄色。

向称星宿源，亦未大差致，集林云有人，见妇浣纱异。

张骞支机石，更述荆楚记，或到星宿海，傅会传奇伪。

统天一所生，轩图旨早示，考订志其详，惟吁安澜赐。

toulunta

odon noor是蒙语吗？

H.Muke

回复 2# toulunta


    应该是从蒙语过来的。noor好像是湖？满语有些地方也用这个词

诸申巴图鲁

回复 3# H.Muke


    我觉得是借自蒙语，比如达来诺尔，不过蒙古语的转写是nuur